ပၞာန်ပါလိတ်သတာၚ်-အေဿရေ ဗဒေံါမာန်၊ ပၞာန်ရာတ်ရှာ-ယူကရိန် ဗဒေံါဟွံမာန်ဂှ် မူဟိုတ်ရော

ပေဲါပၞာန်အေဿရေကဵုပါလိတ်သတာၚ် ခြာဟွံလအ်အသိၚ်ဍိုန်စှ်ေ ဒေါံပန်ပေါဟ်မာန် နကဵုအသိၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်ဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော် တအ်ကီုလေဝ် ပေဲါပၞာန်ရာတ်ရှာ-ယူကရိန်ဂှ် ရံၚ်ကေတ်ဗီုပြၚ်ဍေံ လွေဟ်ဍေံပြံၚ်လှာဲအာနူကဵုပကတိတုဲ သွက်သ္ဂောံဒှ်အာ ပေဲါပၞာန် အကြာရာတ်ရှာကဵု-ယူရောပ် ဗွဲတိုက်ရိုက်မာန်ရောၚ်။ ဂလာန်သမ္မတပြၚ်သေတ် ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ကၠုၚ်၊ ဂလာန်သမ္မတ အမေရိကာန် ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ကၠုၚ်၊ ဆဂှ်သၟးဟွံက နကဵုဍုၚ်ပြၚ်သေတ်လေဝ် ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဂွံပါလုပ်ဂၠိုၚ်ၚ် နပွမဒုၚ်သဇိုၚ် ကဵုတိဍာ်ယူကရိန်ရ။ ဟိုတ်နူအသိၚ်ဂလာန်ညးတအ် သကာတ်မြဟ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဒစဵုဒစးညးတအ် သကာတ်မြဟ်ကၠုၚ် ဗွဲတၟေၚ် အကြာပြၚ်သေတ်ကဵုရာတ်ရှာဂှ်တုဲ အကာဲအရာဍေံဂှ် ဂွံကလေၚ်ဂတးကၠေံဂၠံၚ် နူမတဝ်အာကဵု သ္ဂောံဒှ်ပၞာန် ဖန်ဟွံ လောဲတုဲရောၚ်ဂှ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ဍုၚ်ဟာန်ဂေရဳ ဟီုပတိတ်လဝ်ဓဝိၚ်ညးရ။ ဆဂး သာ်လဵုဒှ်ဒှ် နကဵုဍုၚ်ဟာန်ဂေရဳညးဂှ် ညးဟွံ ပါလုပ်ပ္ဍဲပေဲါပၞာန်ဝွံရောၚ်ဂှ် ဟီုပတိတ်လဝ်ဂလာန်ဂၠိုၚ်ၚ်ကဵုအလန်ရ။

ဟိုတ်နူပရေၚ်ဆက်ဆောံအကြာဍုၚ်ဇၞော်ၜါဂှ် အသိၚ်သကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်ဂှ်တုဲ ပဋိပက္ခပၞာန်ဂှ်လေဝ် ဍေံကြပ်ဒှ်အာမံၚ်ဗီုပြၚ် အကြာရာတ်ရှာကဵုပြၚ်သေတ်(ယူရောပ်) ဍေံမဟွံသေၚ်ကဵုယူကရိန်ရ။ က္ဍိုပ်သကိုပ်ယူရောပ်ကဵုရာတ်ရှာတအ်လေဝ်ကီု၊ ကောန်ဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ်လေဝ်ကီု ဇၟာပ်တ္ၚဲ ဒးတိက်ကဵုပရိုၚ်ပေဲါပၞာန် ကဵု ဒးၚုဟ်ကတဵုကဵုပရိုၚ်ပေဲါပၞာန်ကီုရ။ ယူရောပ် ဟီုဘပလ ညးတအ်ကဵုဗစိုပ်ဏာယူကရိန်လွဟ်ဂတာပ်ခေတ်နာနာတုဲ ကဵုစဵုဒၞာ၊ ရာတ်ရှာလေဝ် ဟီုပလန် ညးတအ်သွက် သ္ဂောံစၟတ်သမ္တီ နဒဒှ်သၞတိုက်ရိုက် ကုဍုၚ်ယူရောပ် မပလံၚ်ဗစိုပ်လွဟ် ကုဍုၚ်ယူကရိန်ကီုရောၚ်။ ပြၚ်သေတ်ပလံၚ်ဏာ ကောန်ပၞာန် သီုလွဟ်နာနာသာ်မဂး လပါ်ရာတ်ရှာ စၟတ်သမ္တီ နဒဒှ်နွံကဵုအခေါၚ် သွက်ဂွံကလေၚ်ပလန်တဲရ။ ယူရောပ်ဟီု ညးတအ်ဟွံဖေက်ရာတ်ရှာ၊ ရာတ်ရှာလေဝ်ဟီု ညးတအ်ဟွံဖေက်ယူရောပ်ရောၚ်။ လပါ်ရာတ်ရှာဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်မွဲဍုၚ်ဓဝ်ဂှ်တုဲ ရမျာၚ်ၜိုန်ရတိတ်မွဲဗီုဓဝ်ကီုလေဝ် လပါ်ယူရောပ်ဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်ဂကောံမဟာမိတ်နေတိုဝ်ဂှ်တုဲ ရမျာၚ်က္ဍိုပ်သကိုပ်ဍုၚ်တအ် တိတ်မံၚ်နာနာသာ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုဂလာန်မဟီုစဵုဒၞာသွက်ဍုၚ်ဟာန်ဂေရဳဂှ်မဂး “ဂကောံဍုၚ်နေတိုဝ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံမဟာမိတ်ပၞာန် မဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵုပရေၚ်စဵုဒၞာ ဍေံမဟွံသေၚ်ကဵုဂွံအာဗတိုက်ဍုၚ်မွဲမွဲရ။ ကာလဂကောံဍုၚ်နေတိုဝ်တအ်မွဲမွဲ ဒးဒုၚ်ဗတိုက်မဂး ညးတအ် ဒးဘိုၚ်ဗတိုက်မွဲစွံဂှ် ဍာံကီုလေဝ် လၟုဟ်ဝွံ ဂကောံဍုၚ်နေတိုဝ်မွဲမွဲ ဒးဒုၚ်ဗတိုက်ကဵုရာတ်ရှာဟွံသေၚ်ဂှ်တုဲ နကဵုဍုၚ်ညးတအ် ဟွံမွဲကဵုဝတ် သွက်ဂွံ ဘိုၚ်ဗတိုက်ရောၚ်” ဂှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်ဟာန်ဂေရဳ နာဲအဝ်ဗာန်ဂှ် ဟီုပတိတ်ကၠုၚ်ဂလာန်ရ။ ဍုၚ်ယူကရိန်ဂှ် ၜိုန်ရဒှ်ယူရောပ် ကီုလေဝ် ဆဂး ဂကောံမဟာမိတ်ပၞာန်နေတိုဝ်ဟွံသေၚ်ရ။ လညာတ်ဒးရီုဗၚ်ယူကရိန် မွဲမွဲဍုၚ် ၄၅အသၚ်ဃဲယံၚ်တအ်ဂှ်လေဝ် ညးဟွံစှ်ေစိုတ်ရ။

ပေဲါပၞာန်ဝွံ ဍေံကၠောံထၞာန်အာမံၚ်ကဵုအလုံဂၠးတိရောၚ်ဂှ်လေဝ် နာဲအဝ်ဗာန် ဟီုရ။အတိုၚ်ညးဟီုတုဲ ချူလဝ်ပ္ဍဲဌာနပရိုၚ် ရာတ်ရှာတာတ် TASS ဂှ်မဂး အန္တရာဲပၞာန်ဂၠးတိဂှ် ဍေံဇၞော်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ ဣဏံဂှ် ဒှ်ကေၚ် ကာပဋိပက္ခ မသ္ပတွဵုနူယူကရိန် တုဲ ဍေံကၠောအ်ထၞာန်အာကဵုဆအယာံမာတ်ယူရောပ်မွဲဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ သီုမွဲအလုံဂၠးတိရ။ ရဲထံက်ဂလာန်ပၞာန်တအ်ဂှ် ဍေံဖန်ဗဒှ်ကဵုပဋိပက္ခ ပ္ဍဲယူရောပ်တုဲ လၟုဟ် ဍေံၜက်တိတ်အာနူတကအ်ယူရောပ်တုဲ ကၞာန်စိုပ် အာဂၠးတိဒၞာဲတေံဒၞာဲဏံရ။ အကာဲအရာသာ်ဝွံဂှ်ရ ပၞာန်ဂှ် နူဒေသဂှ် ဍေံဂဵုသၠံၚ်ကၠောအ်ထၞာန်အာအလုံဂၠးတိတုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ပၞာန်ဂၠးတိရောၚ်။ လကြဴအိုတ် ညးစၟဳလဝ် သွက်သ္ဂောံသိုဟ်ပလိုတ်ကၠေံပၟတ်ပၞာန်မာန်ဂှ် ပေဲါရုဲမာဲသမ္မတအမေရိကာန် မဒှ်ဂှ်တုဲ ယဝ်ရသမ္မတတြေံ ဒေါနေဝ် ထရာမ်ဇၞးအာမဂး ပေဲါပၞာန်ဂှ် လလမ်အာ အောန်စှ်ေအာမာန်ရောၚ်။ သမ္မတထရာမ်ဂှ် ဒှ်ပူဂဵုကေၚ်ဘပလလဝ်နေတိုဝ်နွံဂှ်တုဲ သွက်က္ဍိုပ်သကိုပ်နေတိုဝ်တအ် ဒးစွံသတိရ။ ပရောသမ္မတရာတ်ရှာပရေံလေဝ် ညးတေံ ဟွံဟီုဗၟံက်မွဲလှ်ေရ။ တုဲပၠန် တိဍာ်ရာတ်ရှာမသီလဝ်နူယူကရိန်တအ်ဂှ် တိဍာ်လ္ၚဵုဂှ် ထေက်ကဵုဒးကဵုကၠေံရာတ်ရှာရောၚ်ဂှ်လေဝ် ကေၚ်ဟီုကၠုၚ်လဝ်နွံရ၊ ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသတအ်ဂှ် ဒှ်ဂကူရာတ်ရှာဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ကီုဂှ်တုဲ ယဝ်ရသၟာန်ညးတအ်မဂး ညးတအ် စှ်ေစိုတ်ကဵုရာတ်ရှာ ညရောၚ်ဂှ် လေဝ် ညးတေံဟီုထံက်ထ္ၜးလဝ်ပၠန်ရ။

တုဲပၠန် ပေဲါရုဲမာဲယူရောပ် သွက်ပါလဳမာန်ယူရောပ်ဂှ်လေဝ် ရဲတဲပုၚ် မနွံကဵုဝါဒ Far Rights မသ္ပအဓိကဵုဂကူညးတအ် ဍုၚ်ညးတအ် တအ်ဂှ် လုပ်ကေတ်ကၠုၚ်ဒၞာဲ ဇၞးကၠုၚ်မာဲ ဗၞတ်ဒးရးဂှ်တုဲ အလဵုဇကုသမ္မတပြၚ်သေတ်လေဝ် စိုပ်အာကရေပ် မွဲမွဲဗီုရ။ ဒတဴလိုၚ်ညးတေံ ရမျာၚ်ညးတေံ မဒစဵုဒစးကဵုရာတ်ရှာတအ်ဂှ် အသိၚ်ဍိုန်စှ်ေအာဗၞတ်ဒးရးမာန်ရောၚ် စၟဳကေတ်ရ။ လညာတ် ဍုၚ်နေတိုဝ်တအ် ဟွံတုပ်သၟဟ် ပ္ဍဲအရာဂွံဝေၚ်ပၞာန်ကဵုရာတ်ရှာဝွံ နွံဂှ်တုဲ ကိစ္စဏံလေဝ် ညးတအ် ဒးပညဳဒၟံၚ် ဂၠံၚ်တဴနွံ ဗၞတ်ဒးရးကီုရ။ ဍုၚ်ညးတအ် ဒၟာနူဒှ်ဒၟံၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအိုတ်ဂှ်တုဲ ပေဲါရုဲမာဲ မဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵုလညာတ်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ညးတအ် တရဴကၠေံစးတုဲ ကၠောန်သ္ပဟွံဂွံရ။ ၜိုန်ရညးတအ် ဒစဵုဒစးကဵုရာတ်ရှာကီုလေဝ် ယဝ်ရရုဲစုတ်မာဲတအ် ဟွံပေၚ်စိုတ်မဂး ညးတအ် ကၠောန်သ္ပဟွံဂွံရ။ ကောန်ဍုၚ်ညးတအ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဓဝိၚ်ကဵုပေဲါပၞာန်ဂှ်တုဲ ယဝ်ရပေဲါပၞာန်ဒှ်ကၠုၚ်မဂး ဍေံအာဇီုလပိုက်ကဵု ဘဝဒၟံၚ်ညးတအ် ဗွဲတိုက်ရိုက်ရောၚ်ဂှ် ညးတအ်တီကၠးလဝ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲဒဳဒေ D Day ဂှ် ၜိုန်ရသမ္မတအမေရိကာန် သက်ဒၟံၚ်စေဝ်ကဵုရာတ်ရှာကီုလေဝ်၊ ၜိုန်ရသမ္မတပြၚ်သေတ် ဟွံကော်ဘိက်ရာတ်ရှာကီုလေဝ် ဆဂး ကောန်ဍုၚ်ယူရောပ်တအ် ညာတ်ဗစာရဏာညးတအ် ဟွံသဝ်ဂှ်တုဲ ဗီုက္ဍိုပ်သကိုပ်တအ် တံၚ်ဓဇက်ဏာဂှ် ညးတအ်ဟွံဗက်အာလကြဴအိုတ်ရ။

ပေဲါပၞာန်ရာတ်ရှာ-ယူကရိန်ဝွံ ဗီုပြၚ်ဍေံဟွံတုပ်သၟဟ်ကဵုပါလိတ်သတာၚ်-အေဿရေဂှ်တုဲ ပရေၚ်သဳကၠဳတက်ကျာအကြာၜါ လပါ် ဟွံကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ်တုဲ ဂွံတဝ်အာကဵုသ္ဂောံကလိဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်မွဲမွဲသာ်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံမာန်ဟေၚ်ရ။ ရဲပါ်ပဲါတအ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟီုထံက်ထ္ၜးဂှ် ဝါရှေန်တာန် ဟွံကဵုတက်ကျာ၊ မိက်ဂွံဖဍိုန်ဖျေံကၠေံ ဇြဟတ်ရာတ်ရှာကၠာ၊ မိက်ဂွံဗတိုက်သရိုဟ်ကၠေံ ရာတ် ရှာကၠာ၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဒါဲယျာလံက်ဂှ် တန်တဴမံၚ်ကဵုအမေရိကာန်ရောၚ်။ အလဵုဇကုသမ္မတယူကရိန် နာဲဇြာလေန်သကဳလေဝ် ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဓဝိၚ် ဖေက်သမ္မတအမေရိကာန်လၟုဟ် နာဲဂျောဗာ်ဒေန် ကျအာပေဲါရုဲမာဲရ။ လပါ်ရာတ်ရှာ ဟီုပတိုန်ကၠုၚ် လဝ်ဒုဟ်လၟိုန်န်ဂှ် ပေဲါပၞာန်ဝွံ ဒှ်ပေဲါပၞာန်အကြာညးတအ်ကဵုယူကရိန်ဟွံသေၚ် ဗွဲတၟေၚ် နေတိုဝ် မဒှ်ဂကောံအမေရိကာန် မက္ဍိုက်ပ်ဂှ်ရောၚ်။ လညာတ်ညးတအ်သာ်ဝွံဗၠေတ်ဟာသၟာန်မဂး ဟွံဗၠေတ်ရ။ ထံက်ရံၚ်ကဵုဂလာန်က္ဍိုပ်သကိုပ်သဳအာၚ် အေတအ်ကီု၊ သမ္မတတြေံထရာမ်ကီုဂှ်မဂး ကၠးကေတ်မာန်ရ။ ဇၟာပ်ပ်လဂံါ ဇၟာပ်ပ်အရာ မဖျေံသဂုတ် သွာတ်ပ္ဍဲ ကေၚ်ကာယူကရိန်ဂှ် အမေရိကာန် ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် သဳအာၚ်အေဟီုလဝ်ရ။ သမ္မတတြေံထရာမ်လေဝ် “ပွိုၚ်ၜါစှော်ပန်နာဍဳ ညးဗဒေါံကၠေံပေဲါပၞာန်ဂှ်မာန်”ရောၚ်။ ဂလာန်သမ္မတတြေံဂှ် ဗၠေတ်ရောၚ်ဂှ် ယြဴညးလဵုမွဲ ဟွံဂံၚ်စောဒနာရ။ တုဲပၠန် နာဲဝိဝေက ရာမသဝါမဳ မဒှ်ညးကေၚ်ပြိုၚ်ကၠုၚ်သွက်အလံၚ်သမ္မတ နူဗော်ရဳပါဗ္ဗလိကေန်လေဝ် ဟီုပတိုန်လဝ်ဒုဟ် ဒဒှ်ရသမ္မတအမေ ရိကာန်လၟုဟ် ဖျေံလဝ်အစဳအဇန် သွက်ဂွံပလှ်ဖျေံသမ္မတရာတ်ရှာလၟုဟ်တုဲ ကလေၚ်လဇံက်ပတိုန်တၟိဒၞာဲဂှ်နွံရောၚ်။ ဟိုတ်နူ ရန်တၟံနွံသာ်ဂှ်တုဲ ဝေၚ်မံၚ်ပၞာန်ရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။ ဆဂး သက်သဳသာ်လဵုနွံရောဂှ် မဳဒဳယျာတအ် သၟာန်သၟုက်လဝ်ဗွဲတြးဟွံမွဲဏီရ။

ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလသမ္မတဂျောဗာ်ဒေန် မစိုပ်ဒၟံၚ်ပြၚ်သေတ်တုဲ သ္ပပေဲါသောၚ်ကလးပရိုၚ်ကရောံသမ္မတပြၚ်သေတ်ဂှ် ညးဟီုလဝ် စပ်ကဵုသမ္မတရာတ်ရှာ မနွံကဵုရန်တၟံ မကလေၚ်ဒက်ပတန်အေန်ပါယျာဂှ်ရ။ “ပူတေန် ဟွံဒေါံကၠေံပ္ဍဲယူကရိန်ပုဟ်” ဂှ် ညးဟီုရ။ ယဝ်ရယူကရိန်ကျအာမဂး ပူတေန် ဆက်အာဍုၚ်တၞဟ်ဟ်တအ်ပၠန်ရောၚ်ဂှ် ဟီုပါ်ပဲါပတိုန်လဝ်ဒုဟ်၊ ဟီုစောဲလဝ်ဒုဟ်သာ်ဝွံရ။ သမ္မတၜါဍုၚ်ဂှ် တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာအာဍုၚ်ယူကရိန် ညံၚ်ဟွံဂွံဒတုံစိုပ်အာသကေမ်တဲရာတ်ရှာရ။ ညံၚ်ရဴသမ္မတၜါဍုၚ်ဂှ် ဒှ်ဓဝိၚ်ကီု ယဝ်ရရာတ်ရှာကျအာပေဲါပၞာန်ဝွံမဂးလေဝ် အမေရိကာန်ကဵုမဟာမိတ်ညးတအ် ဇက်ပ္ၚောံအာဇရေၚ်သၠုၚ်ကျာၜဳ ကြုက်တုဲ ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵုဍုၚ်ဍောတ်တ် ညံၚ်ရဴထာဲဝါန်၊ ဖဳလေပ်ပါၚ်တအ်တုဲ လိုန်ပိန်ညးတအ်မာန်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် လပါ်ဍုၚ်ကြုက် တော်ဆလဝ်နွံမာန်ကီုရ။ သမ္မတယူကရိန် တို်န်ကောံဓရီုသေၚ်ကာပေါဝ်တုဲ ကၠတ်အာဍုၚ်ဖဳလေပ်ပါၚ်ဂှ်လေဝ် သွက်ဍုၚ် ကြုက် ညးတအ်ဒှ်ဓဝိၚ်ကီုရ။ ဆဂှ်သၟးဟွံက သမ္မတယူကရိန်လေဝ် ဟီုပါ်ပဲါကုဍုၚ်ကြုက် စပ်ကဵုဒစေၚ်မွဲကရေက် ပ္ဍဲအခိၚ် အကြာဏံနွံဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရ အမေရိကာန်ကဵုနေတိုဝ် ဖျေံလဝ်ဗီု သွက်ဂွံကရေပ်ဂရတ်ကြုက်နွံဂှ် ပြာကတ်မံၚ်ကီုရ။

အမေရိကာန် ပံက်လဝ်မုက်ပၞာန်ပိ- ရာတ်ရှာ၊ ပါလိတ်သတာၚ်၊ ကြုက်ဂှ် သီုပိဒၞာဲဂှ် ညးတအ်ဟွံသာရ။ ပ္ဍဲယူကရိန်ဂှ် ညးတအ် စကာလဝ်သြန်ဗွဲဟွံသာ၊ ပ္ဍဲအေဿရေဂှ်လေဝ် စကာလဝ်သြန်ဟွံသာ၊ ဍုၚ်အာရပ်တအ်လေဝ် ဒစဵုဒစးဂၠိုၚ်၊ ပ္ဍဲၜဳသၠုၚ် ကျာကြုက်ဂှ်လေဝ် ဍုၚ်အာရှတအ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံပံၚ်တဲကဵုညးတအ်ရ။ ညးတအ်ဂစာန်စန်ပကောံမံၚ် ညံၚ်ရဴနေတိုဝ်ဂှ် ဟွံဒှ် ကၠုၚ်ရ။ ပံက်မုက်ပၞာန်ကဵုရာတ်ရှာ၊ ကြုက်ၜါဝွံ သွက်ညးတအ် ဇၞော်အာဒၟံၚ်တုဲတုဲရ။ ပံက်မုက်ပၞာန်ၜါဝွံ ဟိုတ်နူဇၞော်လောန် ဂှ်တုဲ သွက်ညးတအ် ဂွံဇၞးဂှ် ဝါတ်လောန် သီုအိုတ်ဂၠိုၚ်လောန်ရ။ ဍုၚ်အာရှတအ်တအ်ဂှ် ဂျပါန်ကဵုသၠုၚ်ကျာကိုဝ်ရဳယျာဂှ်ရ လျောဝ်ဗက်လပါ်အမေရိကာန်ဂှ်တုဲ သၟေဟ်တအ်ဂှ် ဟွံစှ်ေစိုတ်ရ။ နကဵုဍုၚ်အာရှတအ်ဂှ်လေဝ် စၞးဒးသ္ပအဓိကကဵုပေဲါပၞာန်ဂှ် ညးတအ် သ္ပအဓိကကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်ကူသာန်ဗၞိက်၊ အာၚ်တဳတအ် ဂၠိုၚ်ကီုရ။ ပေဲါပၞာန်ဗဳယိတ်နာမ်ကီု၊ တကအ်မုဟ် ဂဒုၚ် ကိုဝ်ရဳယျာကီုတအ်ဂှ် ညးတအ်ကေၚ်ဆဵုဂဗလဝ်တုဲတုဲရ။ ဗီုအမေရိကာန် ဟီုဂှ် ညးတအ်ဟွံပတှ်ေရ၊ ကုဍုၚ်ကြုက်လေဝ် ညးတအ်ဟွံပဓါန်အိုတ်ရ။

ပ္ဍဲဂၠးတိဏံ အမေရိကာန်တအ်ကဵုအဳယူတအ်၊ နေတိုဝ်တအ် ပံၚ်တဲတုဲ မိက်ဂွံအုပ်ဓလီုအာပၠန်ဂှ်တုဲ ပဝ်လဇြဳညးတအ် ဂွံအုပ်ဓ လီုဂၠးတိသာ်ဝွံဂှ် ဍုၚ်ဇြဟတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍောတ်ညိဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴအိန္ဒိယ၊ အဖရိကသၠုၚ်ကျာ၊ ဗရာဇြဳတအ်၊ ဍုၚ်ဇြဟတ်ပ ရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဗၞတ်ဒးရး မပါလုပ်ပ္ဍဲဂကောံဗရေတ် BRICS တအ် ဟွံမိက်ဒုၚ်တဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဍုၚ်တအ်ဂှ် ပံၚ်ကဵုကြုက်၊ ရာတ်ရှာတုဲ ပံက်အာဂၠံၚ်တရဴသၠုၚ်ကျာဂၠးတိပိုဲ Global Southတုဲ ကော်ဆောကၠုၚ်မံၚ်အိုတ်ရ။ ဂကောံ ဍုၚ်တအ်ဂှ် ၜိုန်ရသ္ပ လဝ်အဓိကကဵု ပရေၚ်ကူသာန်ဗၞိက် အကြာမွဲဍုၚ်ကဵုမွဲဍုၚ်ကီုလေဝ် လၟုဟ်ဝွံ ဗွဲဒဒှ်ကိုပ်ကၠာ ဂွံဆဵုကေတ် ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် စပ်ကဵု ကေၚ်ကာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်ကလုတ်တမာန် ပ္ဍဲဂၠးတိဝွံရ။ အကြာမွဲၜါတ္ၚဲဏံ ညးတအ်ပံၚ်တဲ ပတိတ်လိက်လလောၚ်တြး ထံက်ဂလာန်ကဵု ဂွံဒက်ပတန်ဍုၚ်ပါလိတ်သတာၚ်ရ။

အကြာဏံ ပ္ဍဲကဵုပရိုၚ်ဍုၚ်ကြုက် ဟီုဗၟံက်လဝ် စပ်ကဵုဍုၚ်သေံ ပတိုန် ထ္ၜးအာတ်ဂရၚ်ပတီလဝ် ဂွံလုပ်ဂကောံဍုၚ်ဗရေတ်နွံဂှ်တုဲ ကုဍုၚ်သေံ မဒှ်ဍုၚ်နူအာရှဒိုဟ်အဂၞဲဝွံ ရံၚ်ကေတ်မဂး ညးတအ်စိုတ် လုပ်စဂၠိုၚ်ညိကီုရ။ ယဝ်ရသေံလုပ်စိုပ်အာမဂး ပရေၚ် စန်ဒက်ညးတအ် ပ္ဍဲအာဇြဳယာန်ဂှ် ဍေံအံၚ်ဇၞးဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်တုဲ တာဒၞာ ကၠေံအဝဵုအမေရိကာန် ပ္ဍဲဒေသဂှ် ဗၞတ်ဒးရး မာန်ကီု ရောၚ်။ တုပ်သာ်ဂှ်ကီု က္ဍိုပ်သကိုပ်ဍုၚ်တူရကဳတအ်လေဝ် ကဵုကၠုၚ်ရမ်သာၚ် ဂွံပါလုပ်ပ္ဍဲဂကောံဗရေတ်ဂှ်နွံဂှ်တုဲ ယဝ်ရညး တအ်လုပ်မဂး ဍေံတၟေၚ်ဒှ်အာမွဲဗီုကီုရ။ ဍုၚ်တူရကဳဂှ် ဒှ်မံၚ်ဂကောံဍုၚ်နေတိုဝ်ဂှ်တုဲ ယဝ်ရညးတအ်ဒှ်အာဂကောံဍုၚ်ဗရေတ် ကီုမဂး နကဵုရဲဂကောံဍုၚ်ဗရေတ်တအ် ကေတ်ဂုန်စရာဲဂၠိုၚ်မာန်ကီုရ။ ဍုၚ်တူရကဳဂှ် ဒှ်ဍုၚ်မကေၚ်သ္ပလဝ်ဒေၚ် ဂွံတက်ကျာ အကြာရာတ်ရှာကဵုယူကရိန်နွံ၊ ဆဂး ယူကရိန်ဟွံစှ်ေစိုတ်ရ။ ဍုၚ်ဝွံ ဒှ်ဍုၚ်အဓိကမွဲ ပ္ဍဲဒေသပွဳပွူဂှ်ကီုဂှ်တုဲ ရံၚ်ကေတ်မဂး ကြုက်ကဵုရာတ်ရှာ ထံက်ဂလာန်ဂွံလုပ်ဂကောံဍုၚ်ဗရေတ်ဒှ်မာန်ကီုရ။

ဍုၚ်သၠုၚ်ကျာအဖရိကဂှ် သီုစောဲလဝ်အမှုဂဗုတ် ကုအေဿရေကီု သီုဟီုပတိတ်လဝ် ဒဒှ်ရညးတအ် ဟွံတိုန်ကောံဓရီုပ ရေၚ်ဓဝ်ၜိုဟ်လလမ် ယူကရိန် Ukrain Peace သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပ္ဍဲသဝေတ်သာလာန်တေံကီုရ။ လညာတ်ဍုၚ်ကြုက်ကဵုမ ဟာမိတ်ညးတအ်ဂှ်တုန် ပေဲါကောံဓရီုဂှ် ဒၟာနူရာတ်ရှာဟွံပါလုပ်ကီု၊ ဍုၚ်ပါလုပ်တအ် ဒှ်မဟာမိတ်အမေရိကာန် တအ်ဂၠိုၚ် ကီုရ။ ရန်တၟံပေဲါကောံဓရီုဂှ် သွက်ဂွံဂၠာဲသွဟ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဟွံသေၚ်၊ မိက်ဂွံဒက်က္ဍိုပ်ကဵုဇြဟတ်ဓရိုဟ် ကုရာတ်ရှာ ရောၚ်ဂှ်လေဝ် မဳဒဳ ယျာကြုက်တအ် ထ္ၜးလဝ်ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ။ ရာတ်ရှာကဵုယူကရိန်တအ် ဟွံပါလုပ်မဂး ဂွံကလိဂွံတၚ်တုပ်စိုတ် မွဲမွဲသာ် ဍေံမတဝ်အာကဵုဖျေံဗီုပြၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဟီုထံက်ထ္ၜးရ။
ကာလဍုၚ်ကြုက်က္ဍိုက်ပ်စန်ဒက် ဂွံသဳကၠဳစပ်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် အမေရိကာန်ကဵုမဟာမိတ်ညးတအ် ဟွံဒုၚ်တၠုၚ်ရ။ ဟို်တ်နူဍုၚ်ကြုက်ဟွံတိုန်စိုပ်ဂှ်တုဲ လပါ်ယူကရိန် သီုဟီုပတိုန်လဝ်ဒုဟ်ပၠန်ဂှ်တုဲ သ္ဂောံကလိဂွံတၚ်တုပ်စိုတ် နူဍုၚ်မထေက် ကဵုဒးတုပ်စိုတ်တအ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ ဍုၚ်နေတိုဝ်တအ်၊ အဳယူတအ်ကဵု မဟာမိတ်ညးတအ်သၟး တိုန်စိုပ်ဂၠိုၚ်မဂး ကာလဒးသဂုတ် သွာတ်မဂး ဍေံဒစေၚ်အာမာန်ရောၚ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်လဝ်တုဲ ကြုက်ညးတအ်ဟွံတိုန်စိုပ်ရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။ ပ္ဍဲကေၚ်ကာပါ လိတ်သတာၚ်ဂှ် ၜိုန်ရအမေရိကာန် ပတိုန်ထ္ၜးဂလာန်ပိတၚ် သွက်သ္ဂောံကလိဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်တုဲ ဍုၚ်ကြုက် တုပ်စိုတ်တုဲ ဍုၚ်ရာတ်ရှာ မံၚ်ကၠေံလဒေါဝ် ကၞပ်သ္ၚောံကၠေံဂှ်တုဲ သဂုတ်သွာတ်ယူအေန်ဂှ် ပၞောဝ်ကဵုဍုၚ်စှ်သုန်ဍုၚ်ဂှ် စှ်ပန်ဍုၚ်ဂှ် တုပ်အာ စိုတ်တုဲ ဂၠာဲသွဟ်မာန်ကၠုၚ်ကီုလေဝ် ကိစ္စသဘၚ်သဳကၠဳ ဓဝ်ၜိုဟ်လလမ် ယူကရိန်ဝွံ ဍေံဟွံတုပ်သၟဟ်သာ်ဂှ်ရ။ ဗီုလဵုဂွံဖျေံညး သကအ်မာန်၊ သာ်လဵုဂွံဗဒေါံညးသကအ်မာန်ဂှ်ဟေၚ် က္ဍိုပ်သကိုပ်နေတိုဝ်ကဵုရာတ်ရှာတအ် ကူချပ်မံၚ်အိုတ်ရ။

ဟိုတ်နူအရီုစိုတ်က္ဍိုပ်သကိုပ်နေတိုဝ်တအ်ကဵုရာတ်ရှာတအ် ဒးဒုၚ်ဓလီုလဝ်ကဵုကေၚ်ကာပၞာန်ပေၚ်ၚ်ဂှ်တုဲ ဂွံကူချပ်ဂၠာဲနဲကဲ သွက်ကဵုကေတ်ညးသကအ် ဍေံမတဝ်အာကဵုဖျေံဗီုပြၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံမာန်ရ။ လညာတ်ပၞာန်ညးတအ်သီုဖ အိုတ်ဂှ် ယဝ်ရက္ဍိုပ်သကိုပ်အာရှ၊ အဖရိက၊ လိတ်တေန်အမေရိကတအ် ဒုၚ်တဲကီုမဂး ၜိုန်ရဒှ်အာပၞာန်ဂၠးတိမာန်ကီုလေဝ် ဆဂး ရံၚ်ကေတ်အကာဲအရာဍုၚ်အာရှတအ်ဂှ်မဂး ဒှ်ဟွံမာန်လောဲလောဲရ။ နကဵုဍုၚ်ကြုက်ကီု၊ အိန္ဒိယကီု ဟွံကဵုဇြဟတ် ကဵုပရေၚ်ပေဲါပၞာန်ရ။ ဍုၚ်အာဇြဳယာန်တအ်လေဝ် ဟွံကေတ်စမွဲမွဲလပါ်တုဲ ဒတဴလိုၚ်လ္ဒေါဝ်ဂၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ၜိုန်ရသ ကိုပ်ဝန်ဇၞော်ဍုၚ်ဟာန်ဂေရဳ ဟီု ဍေံဒှ်ပၞာန်ဂၠးတိမာန်ကီုလေဝ် ဂွံဒှ်ဂှ် ဟွံလောဲဍၚ်ၚ်ရ။ ။