ပေါဲရုဲမာဲ ဒှ်မာန်ဟာ

သ္ဂံင်ပၠန်ဂတးမွဲ (လိက်လညာတ်)  

နကဵုနစကဂှ် သီလဝ်အဝဵုပေင်င်ဟွံသေင် ဒုင်ဂိုင်ယဵုယိုက်လဝ် အတိုင်သ္ဇိုင်သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ တုဲ ထိင်လဝ်အဝဵုရောင် ဟီုဂးမံင်ရ။ အကာဲအရာညိင်ဝပ်မ္ဂး ကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲရောင် ဟီုဂးမံင်။

အခါလၟုဟ် စိုပ်ကၠုင်ကာလထိင်အဝဵု အခိင်လက်ကရဴအိုတ် ၆ ဂိတုဟေင် သှ်ေမံင်ဏီတုဲ ဂတးနူဏံမ္ဂး ကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတုဲ သၠောဲပအပ်အဝဵုဟာ ဟွံသေင်မ္ဂး ထပ်သီကေတ်ထောံအဝဵုပေင်င်ဟာ နစက ဒးရုဲစှ်မွဲမွဲရောင် ညာတ်။

ပ္ဍဲကာလအခိင်သှ်ေမံင် အကြာပွိုင် ၆ ဂိတုဂတဏံဂှ် ကိစ္စပရေင်ၜိုဟ်လလမ်၊ စရင်မာဲကေုာံ စရင်မၞိဟ်အလုံဍုင်မွဲ၊ ဍုင်ကွာန်တံ ညံင်ဟွံဂွံကတဴကတာန် ညံင်ဂွံညိင်ဝပ်ၜိုဟ်သြိုဟ်အာ သွက်နစကတံ သှ်ေမံင်အခိင် ၆ ဂိတုဏံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်မံင်ကွေံကွေံရောင်။

ပရေင်ညိင်ဝပ်ညံင်ဂွံနွံကၠုင် ဒၞာဲနွံပၟိက်တံဂှ် ဒးပြေင်ဝေင်ပၞာန် ဒးထပက်ပၞာန် ဒးထပ်သၠုင်အာအသိင်ပၞာန်ရောင် ဂအုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်အိုတ် မေန်အံင်လှိုင် ဟီုဂးပတိုန်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု ကာ/လုံ ဂျူလာင် ၃၁ ဏံ။

စပ်ကဵုပရေင်ပြသၞာပဋိပက္ခပရေင်ဍုင်ကွာန် ဍုင်ပိုဲဏံတုဲ နကဵုပၟိက်အလဵုအသဳကြုက် ကေုာံ ရတ်ယှာတံမ္ဂး နဲကဲပေါဲရုဲမာဲ မိက်ဂွံကဵု သှ်ကလးအာ ဖတိုက်ဖအောဝ်မံင် ဂွံမိင်။

ဆဂး လ္တူနစကကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲရောင်ဟီုမံင်ဂှ် လပါ် ရဲအမေရိကာန်ကေုာံ ဂကောံ EU တံဂှ် ညိလေဝ် ဂလာန်ပတေဟ်ဟၟဲတုဲ ဟွံထံက်ဂလာန်၊ မွဲအဆက်ဓဝ် ဂကောံဒစဵုဒစးနစက မပ္တံ CRPH, NUG, PDF တံ ဟၟဲပၟိက်ပေါဲရုဲမာဲ ပတိတ်လဝ်ရမျှာင်ထတ်တ်။

ၜိုန်ဂှ်လေဝ် နစကတံ ပလေဝ်ပလေတ်စမံင် စရင်မၞိဟ်၊ စရင်မာဲဖိုဟ်ရ။ စၞးဒးစကာမံင် တၞးလိက်စၟတ်သမ္တီကောန်ဍုင် (နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြား) နကဵုကာတ်စက္ခူဗီုပြင်လၟုဟ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပြံင်သၠာဲစကာသုင်စောဲအာ Smart Card- ID ဖအိုတ် ဌာနလဝက ဂစာန်မံင်ဂွံဆဵု။ စိုပ်သက္ကရာဇ် ၂၀၂၄ တေံမ္ဂး အလုံမွဲဍုင်ညံင်ဂွံပြံင်သၠာဲစကာအာမာန် Smart Card ဖျေံလဝ်ကိုန်အစဳဇန်ဂှ်လေဝ် ဂွံတီလဝ်။

မွဲလပါ်ပၠန် စိုပ်သၞာံ ၂၀၂၆ တေံမ္ဂး ဥက္ကဌဂကောံအာသဳယာန်ဂှ် ကလေင်စိုပ်ကၠုင်အလန်ဍုင်ဗၟာပၠန် ဒှ်မံင်ဂှ်ရ အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန်ရုဲစှ်လဝ်မာဲမှ ဒှ်ဥက္ကဌအာသဳယာန်မာန်၊ ယဝ်ရ အလဵုအသဳပၞာန် ဆက်အုပ်ဓုပ်လဝ်ဍုင်မ္ဂး ဍုင်ဗၟာဂှ် ဒှ်ဥက္ကဌအာသဳယာန်ဟွံသေင်။

တော်ဆအာအတိုင်လၟေင် ပြေင်ရေင်ဒှ်မံင်ဗီုပြင်တံဏံဂှ်တုဲ စိုပ်သၞာံ ၂၀၂၅ တေံမ္ဂး ပေါဲရုဲမာဟွံဒှ်ဟွံဂွံ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ပေါဲရုဲမာဲညံင်ဂွံဒှ်မာန် နစက ဧကန်ဒးကၠောန်ကဵုရောင် နကဵု Plan A နစက စဳရေင်ပြေင်ဇန်လဝ်တံဂှ် စၟဳရံင်ညာတ်အာ ထေင်လဵုမံင်။

ဆဂး အကာဲအရာပရင်ဍုင်ကွာန်ဟီုဂှ် ဗီုဇကုတော်တၟော်စလဝ်တံ ဒှ်ကၠုင်မာန်ဟွံသေင်ဂှ်လေဝ် ဒးစၟဳစလဝ်ကီုရောင်၊ ဥပမာ-ယဝ်ရ အသိင်ပေါဲဗတိုက် ပေါဲပၞာန်သ္ကာတ်မြဟ်ကၠုင် ပေင်ဂေတ်ကၠောံအာအလုံမွဲဍုင်မ္ဂး၊ အတိုင်ဂလာန်အစာဟံသာ ဥက္ကဌဗော်ဍုင်မန်တၟိဟီုဂးစၟဳစလဝ် ယဝ်ရ ရဲပၠန်ဂတး ကောန်ဍုင်အရင် သီုဖအိုတ်တံ လုပ်အာပေါဲဗတိုက်မွဲစွံမွဲဒှ်ကၠုင်မ္ဂး ဂၠံင်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဆက်အာဟွံဂွံရ အကာဲအရာဗီုဗီုတံဏံဒှ်ကၠုင်မ္ဂး နကဵုနစကဂှ် ဒးရုဲစှ်အာ Plan B  ဒးထပ်သီကေတ်ထောံအဝဵုပေင်င်ဂှ် ဂၠံင်ဍာန်သှ်ေမံင်မွဲဂၠံင်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရ ပရေင်သီအဝဵုပေင်င်ဒှ်ကၠုင်မ္ဂး သ္ဇိုင်သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ ဂှ်လေဝ် အလဵုလဵုလီုအာရောင်၊ တုဲပၠန် အတိုင်ပၟိက်စိုတ်ရဲတၠအဝဵုပၞာန်တံဒးစိုတ် သွက်ဂွံဆက်ကေမ်ဇျှာပ်အာအဝဵုပၠန်မွဲလအိတ်အာယုက်ပၠန်ရောင် ဒှ်မာန်တုဲ သံသာတၠအဝဵုပၞာန်အုပ်ဓုပ်လဝ်ဂှ်ရ ဆက်ဂေတ်အာ မွဲဗဂေတ်တုဲမွဲဗဂေတ်ပၠန်ရောင် စၟဳရံင်ညာတ်အာရအဴ။