ပညာနုင်ရတ် ညးဂှ်ကၠတ်ဏာ

မၞိက်ရတ် (ဝတ္တုဇမၠေံ)

ကောန်ကွးဘာတအ် ညးဂမၠိုင် ညိင်ဒၟံင်တုဲ အတိုင်အ္စာၝောအ် မချူလဝ် လတူဂတာတၟအ်ဗု နကဵုမှင်ဂှ် ကောန်ကွးတအ် ဂ္ဇိုင်ဒၟံင်က္ဍိုပ်၊ ချူဒၟံင်လိက် ပ္ဍဲခန်ခဒမ်ဗ္တောန်လိက်အိုတ်ရ။ အ္စာၝောအ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဗ္တောန်ဒၟံင်လိက်ကီုလေဝ် စိုတ်ညး ညိလေဝ် ဟွံတန်ကြန်၊ ကျောဝ်ဒၟံင် ဖုင်ညး မွဲခဏခဏ။ ရမ္သာင်ဖုင် ဂ္တဝ်ချဳတိုန်မ္ဂး ညးဂ္စာန်ဗဵုဒၟံင်ရ။ မတ်ညး ဒှ်မံင် `တေပ်တေပ်´။ တဲညးလေဝ် ညံင်ကဵုဂ္တဝ်ဒၟံင်။ မုက်မတ်ညးလေဝ် ညံင်ကဵုဖေက်လကိုဟ်ဒၟံင် မွဲမွဲသာ်တုဲ ဒးဗ္တောန်ဒၟံင် လိက်ရ။

ပ္ဍဲခန်ဗ္တောန်လိက်ဂှ် လၟိဟ်ကွးဘာ နွံဒၟံင် ၜိုတ် (၂၅)တၠ၊ သြင်လပါ်ပလိုက် ကဵုတန်ပိုယ်ဂှ် ကွးဘာ နွံစၜိုတ် (၃၀)တၠ။ တန်ပိုယ်ဂှ် ဒှ်တန်စတုတ္ထ နွံဒၟံင် ဗမံက်အိုတ်။ ရမ္သာင်အ္စာၝောအ်ဂှ် အရိုဟ်ဟ်အလန်တှ်ေ ထတ်ကြံင်မ္ၚိုဟ်ဒၟံင် ကီုလေဝ် တ္ၚဲဏအ်ဂှ် မုဟိုတ် ညးဟီုအရေဝ် ဍိုန်ဒၟံင် ညံင်ကဵု ဇြဟတ်ဟၟဲရော? မုအဓိပ္ပာယ် အဲလေဝ် ပံက်ဟွံလေပ်ရ။ ပလောအ်ဗု၊ ဂၠိက်သာ်သ္ၚေက် အသာ် ၜိုန်တုပ်ကီုလေဝ် အ္စာၝောအ် သၟာန်လိက်မ္ဂး ရမ္သာင် မတိတ် နူကွးဘာတအ်ဂှ် မွဲလှ်ေလေဝ် ဟွံညဳ၊ ညးမွဲပါင် အဲမွဲပါင် ညံင်ရမ္သာင် ဂၠဴအိက်ထောအ် ဗြုဒၟံင် (ပါတ် ပါတ်)ရ ဂွံမိင်။ ခန်ဗ္တောန်လိက် မွဲတန်ကဵုမွဲတန်ဂှ် ဒၞာတာလဝ် ဂတာတၟအ် မွဲဍောတ်ဟေင်၊ မပါ်လဝ် ခဒမ်တုဲ အခိင်ကာလ ကောန်ကွးဘာတအ် က္ညာင်တိုန်မွဲစွံမ္ဂး ရမ္သာင်ဖ္ဍောတ်ဗှ်လိက်တအ်ဂှ် လ္ပာ်မၞိဟ်ဂၠိုင် ဂွံမိင်ရမ္သာင်တုဲ လၟိဟ်မၞိဟ်အောန်ဂှ် ဒးအေင်ဒုင် မင်ရဲလ္ပာ်တေအ်တုဲမှ အ္စာၝောအ် ကဵုအခေါင်က္ညာင်ရ။

“မိတ်ဆွေသုံးဦး (သကအ်ရဲညးပိ)” နကဵုက္ဍိုက်လိက် အ္စာၝောအ် ချူတုဲ ဗက်ဟွံဂတာပ်ဂှ် မက်သုက် နူဖုင် အ္စာၝောအ် လုပ်ကၠုင်မွဲတၞးတုဲ မတ်ညး ပ္လေဲတိုန်တုဲ မွဲအလန်ဓဝ်ဟေင် တိတ်နူ ခဒမ်ဗ္တောန်လိက် လုပ်အာခဒမ် အ္စာၝောအ်ဇၞော် ဂအုပ်ဘာတန်မူလ မိမန် ရ။ ချိုန်ခဏဂှ်ဟေင် ကွဳလိုန်ဓါတ် ဂမၠိုင် လုပ်ကၠုင် ဘာပိုယ်တုဲ အ္စာၝောအ်ဇၞော် တိတ်အာတုဲ ဟီုဂး တက်ဒၟံင်ကျာ ကဵုမိမ ကွးဘာတအ်အိုတ်ရ။ ညးတအ် မိင်ပရိုင်တၟေင် လတူမုက်လိက် လပှ်ကျာ (ဝှုက်ဗောက်) ဗဒါယ်ကွာန် ဗုမ်ခတိုဟ်၊ ညးကၠုင်ကော် ကောန်ညးတအ်အိုတ်ရ။

ကောန်ကွးဘာ မိမ မကၠုင်ကော်ဟေင် ညးတအ် ကဵုအခေါင် စဴအာသ္ၚိ။ ကောန်ၚာ်တအ် စဴအာအိုတ်တုဲ ဘာဗတောန်လိက်ပိုယ် လေဝ် သ္ၚိတ်ဇြအာ အတိုင်မွဲဘာ တၞိင်ဒတုမ်စှ်ေမိင်။ အ္စာၝောအ် ဗ္တောန်လိက်ပိုယ် တအ် ဂ္စာန်ၜး ကယျိုင်အ္စာၝောအ်တုဲ ဂ္ဇအ်မင်ဒၟံင် ကရောမ်ကွးဘာ မိမ မဟွံကၠုင်ကော်ဏီတအ်ဂှ်ရ။

II

ပ္ဍဲအခိင်ပယျာံဗ္တံ (၈းဝဝ)နာဍဳ၊ မိပိုယ်ကဵု အပါပိုယ် ညးၜါ တက်ဒၟံင်ကျာ သၟဝ်ပၟတ်ဍုင် ညံင်ရဴ စၟလဳဠိင် ပၠိုတ်ဒှ်ပၠိုတ်ဒှ်ဒၟံင်တုဲ ဟီုဂးချပ်သဳကၠဳဒၟံင် သွက်ကောန်ဇကု အာဘာခိုဟ်ဟာ၊ လ္ပမံင်ဘာဂှ် ခိုဟ်ဟာရ။

“လဓဳ ကောန်ပိုယ်သၞာံဏအ် လ္ပကဵုအာဘာဏီ ဟွံခိုဟ်ဟာ။ ပရေင်ဍုင်ကွာန်လေဝ် ဟွံညိင်ဝတ်တုဲ ဍေဟ်တအ် စံင်ဒၟံင်ဘာ၊ ခတိုဟ်ဒၟံင်ဗုမ် ပ္ဍဲဘာဗတောန်လိက် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်ဒၟံင် ပ္ဍဲၜှေတ်။”

“လ္ပပတှ်ေစဖအိုတ် မဂဳ၊ လတူပရိုင် လတူၜှေတ်ဂှ် ဒးလေဝ်နွံ၊ ဗၠေတ်လေဝ်နွံ။ နူသၞာံအာတေအ် ကောန်ဂှ် ဇူလဝ်ဘာ မွဲသၞာံတုဲယျ၊ ထပ်ဇူပၠန်တှ်ေ ဟွံတိုန် ဘာလအ်မ္ဂး စိုတ်မ္ၚးလုပ်ကၠုင် လက်ကြဴ စွံဘာ ဖေက်ဟွံမံင်လေဝ် ဒးဂွိင်။ မဂဳဟီု လ္ပကဵုဍေဟ် အာဘာတှ်ေ ကဵုဍေဟ် သုင်စောဲဒၟံင် ဖုင် သၟးတုဲ ယးကလဳ မတ်ကောန်ဇကု လီုရ။”

မိမပိုယ်တအ် သီုညးၜါဂှ် လေပ်ဒၟံင် ကဆံင်ပညာညိညရ။ ဗွဲတၟေင် အပါပိုယ်ဂှ် ကဵုဇြဟတ် ကဵုပရေင်ပညာ သွက်ဂွံ ဗ္တောန်လိက်ရ။ ဆဂး ဂတမုက်သ္ၚိပိုယ် မွဲသ္ၚိဂှ် လညာတ်ဂတးပၠန်ဒၟံင် ကဵုအပါပိုယ်တုဲ ၜိုန်ဒှ်ရဲမွဲအရာပ်ကီုလေဝ် တက်ကျာ ညးသကအ် အောန်ဒၟံင်ရ။

၂၀၁၉ ဂိတုမေ ဂှ် ဟိုတ်နူ ကဵုအကာဲအရာ ယဲကပ် ကၠောအ်ထၞာန်ဒၟံင် အလုံလိုက်မွဲတုဲ ပ္ဍဲဍုင်ပိုယ် အလုံမွဲကၟိုန်ဍုင် ကၠောအ်ထၞာန်ဒၟံင်၊ ဒေသရးမန်ပိုယ် သၟးဟွံက အတိုင်မွဲဍုင် ပ္ကောံမၞိဟ်ဟွံဂွံ ဘာဗတောန်လိက်ကီု၊ ရုင်ကမၠောန်ကီု သီုဖအိုတ်ဂှ် ကၟာတ်ထောအ်အိုတ်ရ။ ကောန်ကွးဘာပိုယ်လေဝ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒးဇူလဝ် ပွိုင်မွဲသၞာံရ။ ကမၠောန်ဒေသပိုယ်တအ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံင် ထၜိုတ်၊ ဝါတုဲ မုကမၠောန်ဟွံလီု ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ အခိင်ယဲကပ် လပှ်ဒုတိယဂှ် မုလေဝ် ဟွံဒးဒုင်စ ကွေဟ်ဟ်ရ။

“ဂွံမိင်ပရိုင်ယဲကပ် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဏအ်တုဲ အဲတိတ် ဟွံလှိင်ပုဟ်။ ဇကုဂှ် ချိုတ်အာ မုဂွံဒှ်ရော၊ ဒးဂွိင်ကဵုကောန်ၚာ်လေဝ် ဟွံသေင်ဟာ နာဲဗဳဇ။”

“လ္ပဒှ်ဂဝိင်ဂၠိုင် နာဲမန် ယဲနွံ ဂဥုဲနွံတွဵုလေဝ်၊ စမိပ်မိပ် တိတ်ဖဲဖဲ ဂွံဒုင်ဒၞာ စၟယဲမာန်၊ အတိုင်အလဵုအသဳတအ် မစၞောန်ဟီု ကၠောန်ဗက်မ္ဂး သာညိတွဵုလေဝ်။”

“အလဵုအသဳ ဍုင်ညးတၞဟ်ဂှ် ဍေဟ်ဇမဒၟံင် ကောန်ဍုင်ဍေဟ်တအ်ဏောင်၊ အလဵုအသဳ ဍုင်ပိုယ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်မ္ဂး တုဲအာ ဟဂှ်ရလေဝ်။”

“အလဵုအသဳဒဳမဵုကရေဇြဳရတှ်ေ ခိုဟ်နူကဵု လက်ထက်တြေံညိ တွဵုလေဝ်။”

ညးၜါဂှ် က္ညာင်ကရေဲတက်ဒၟံင်ကျာ ကၠအ်သြင်လ္ပာ်တေအ် လ္ပာ်ဏအ် ခြာဒၟံင် ဂၠံင်မွဲဂှ်ရ။ နာဲမန်ဂှ် အာယုက်ညးလေဝ် ဟွံတၞဟ်ခြာစ ကဵုအပါပိုယ် ကွေဟ်ဟ်ရ။ လညာတ်ရ တၞဟ်ခြာကွေဟ်ဟ်၊ ဒှ်ဒၟံင် ရဲအုမ်မွဲအရာပ်တုဲ တက်ဒၟံင်ကျာ ညးသကအ်။ နာဲမန်ဂှ် ဂွံလဝ်ဘာတန် ညိညတုဲ ညးတေအ် ထေင်ဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဏအ် ပါယ်နူကဵုညးတေအ်မွဲတုဲ မွဲဟွံလေပ် နူညးတေအ်ရ။ ဗွဲတၟေင် ကောန် ညးတေအ် အံင်ဇၞး၊ ညးတေအ် ဟီုကေတ်စရာဲ စဵုကဵု ညးတၞဟ် ကလင်ဟွံစှ်ေ။

ညးမဒှ် အပါပိုယ် နာဲဗဳဇဂှ် ဇြာဲကံင် သော်ကရန်ဒၟံင်၊ မုက်ညး ဍောတ်ကေက်ဒၟံင်၊ သၟောန်ပါင်ဂှ် သ္ၚာဲဒၟံင် ဇဗၠုလၟိုန် ဆဟ်ပ္တိတ်ဒၟံင် ဍာ်ပါင် `ပရေတ်ပရေတ်´၊ စပ်ကဵုပညာဘာတန် အောန်ဒၟံင်ကီုလေဝ် စပ်ကဵု ဝေါဟာမၞိဟ် ကၠိုဟ်၊ ဗှ်လိက် ဗဟုသုတနာနာဂၠိုင်၊ ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံင် ညးမချဳဒရာင် ပ္ဍဲဂကောံမွဲတၠတုဲ တန်ဗတောန် ဂမၠိုင် ကေင်တိုန်လဝ်၊ ကၠောန် ကမၠောန်ဂကောံဂၠိုင်တုဲ ဗဟုသုတ လမိင်လညာတ် ဂၠိုင်၊ ဆက်ဆောံ မၞိဟ်ဍောတ်ဇၞော်လေပ် ဒှ်ဒၟံင် မၞိဟ်အာယုက် တဲလဒေါဝ်တုဲ သၟတ်လေဝ်ဂွံ၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်လေဝ်ဂွံ။ ညးတၞဟ် ကဵုဒၟံင်ဒၞာဲ ပရေင်အာက္ဍိုပ် ပ္ဍဲကဵု ကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ် ပိုယ်ရ။

“လဓဳ ကောန်ပိုယ်ဂှ် ဟွံတုပ်ကဵုကောန်ဗၠာဲ နာဲမန်တအ်ပုဟ် မုဂုဏ်တၟေင်၊ လာဘ်ပထမ၊ ဒုတိယတအ် မွဲလှ်ေလေဝ် ဟွံဂွံပုဟ်။”

“လ္ပဒှ်ဒၟံင် ဂဝိင် ကျေဝ်လာဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုအခေါင် ကဵုဍေဟ်မံင် ဗီုကောန်ၚာ် ညိလေဝ်။”

“မုအရေဝ် လဓဳမဟီုဒၟံင်ရော အဲဟွံကၠိုဟ်ပုဟ်။”

“ကောန်ဇကု မိက်ကဵုဂွံပထမတုဲ ကဵုဗှ်ဒၟံင်လိက်လၟိုန်ဂှ် ဍေဟ်ဟွံစှ်ေဗီုလေဝ်၊ အံင်ဇၞးဂှ် နူကဵုလာင်မုက် စဵုကဵုစိုပ်ဒမံင်သတိတ် လိက်မွဲဟေင်ရ ဍေဟ်တီ၊ ဒးဖ္ဍောတ်ဗှ်သှ်ဆာဲ တော်ဒၟံင် ကရိုက်ကောန်ၚာ် ဟွံသေင်ပုဟ်၊ ဒးဂ္စာန်ကၠောန်ဒၟံင်၊ မွဲလှ်ေမှ ဟွံဂွံအခေါင်ဝေင် အကြာကောန်ၚာ် ဒးဆာန်ဍူဒၟံင်ဏောင်။”

“ဇကုဆာန်ဍူတှ်ေ ဆာန်ဍူရ။ အဲလေဝ် မိက်ဂွံကဵု ကောန်အဲ ဂွံလာဘ်ပထမ ကီုလေဝ်၊ ကာလဂှ်မှ အခိင်ညးကော် ကောန်ဇကု၊ ပိုယ်ဂွံဂွံစ မုက်မတ် အကြာ ဝိုင်ညိညိကီု။”

“ကောန်ပိုယ်ဂှ် ဗှ်လိက်ဒးဒၟံင်၊ ဗှ်ေကဵုကၠောန်မွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဍေဟ်ကၠောန်မြက်က် ဇိုင်တဲဍေဟ်လေဝ် သာဒၟံင်၊ ဗမံက် ပလိုက် ဒိုဟ်တေအ် ဒိုဟ်ဏအ် တီဒၟံင်။ မုဗှ်ေကဵုရာန်ရာန် ကပေါတ်ဗှ်ေဗ္ကန်ဏာ ဟွံဂွံ ဟွံဒေါအ် အတိုင်မွဲကွာန်ဂှ် ဂၠာဲရာန် ညံင်ဂွံဂွံနင်။ ဍေဟ်ဟွံရိုင်မၞိဟ်ပုဟ်၊ တီဒၟံင် ဝတ်မိမ၊ ဟီုလောဲဒၟံင် ပါယ်နူကဵု ဍေဟ်ဇြာဲကံင်ဒၟံင်ညိတုဲ မုဒုဟ် သံက်ဂွံဒးဟီု ဟၟဲပုဟ်၊ အဲထေင်လေဝ်။”

“ကောန်ဇကုတှ်ေ ယဵုလဝ် ယဵုလဝ်။”

အဃော မိ ကဵု အပါ မတက်ဒၟံင်ကျာဂှ် ပၟတ်ဍုင်ဓါတ်လလဳ ပၠိုတ်အာတုဲ ညးၜါ အရေဝ်သ္ၚိတ်အာ မွဲလစုတ်တုဲ ဗီုညးကဵုညး ဂၠာဲဍေန်ပၟတ်ပၞာင် ရမ္သာင် က္လေင်မံက်တိုန်ပၠန်ဂှ် “ပၟတ်ဏအ် တ္ၚဲပၠိုတ်တှ်ေ ပၠိုတ်ရ မှာန်ကွေဟ်။” အပါပိုယ် ဟီုတိုန်။

III

“အံင်ဇၞး ကၠုင်လေဝ် အာဝေင် ပ္ဍဲကျာ်ကြုက်တေအ်လေဝ်။”

“အဲဟွံအာဏီပုဟ် ဗညာ အဏအ် ဝေင်မံင် Game ခိုဟ်ဒၟံင် ဂလိုင်ဏအ်၊ တုဲအာ ဣဏအ်မွဲပေါယ်မှ အဲဗက်အာ။”

အံင်ဇၞး ဟွံပါလေဝ် အဲဂှ် အာဝေင်ဒၟံင်ရ။ စိုပ်ဒၞာဲဝေင်တေအ်တုဲ ပိုယ်တအ် ဝေင်လံင်ဂြိပ်၊ ဇကု ဒးဒါတ်တှ်ေ ဇကုဒးမင်။ ပါယ်နူဂှ်တုဲ မုလေဝ် ဝေင်ဟွံလေပ်ရ။ အပါပိုယ်ဟီု ကေင်မိင်ကၠုင် အခိင်ကာလ ညးတအ် မဒှ်ကောန်ၚာ်တေအ်ဂှ် “ကောန်ဗၠာဲ၊ လက်ထက်ၝတအ် ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ဟွံဝေင် ကွေဟ်ဟ်ပုဟ်။ မေတ်ရပ်ဖုင် ယဵုယဵုရ ဆဵုဒၟံင်။” အပါပိုယ်ဟီုဒၟံင်တွဵုရ။ အခိင်ညး ဒှ်ကောန်ၚာ် ဝေင်ဆံက်၊ ဝေင်မကဝေင်၊ တံင်တေင်၊ ဒံင်ဇုက်၊ ဝေင်ဍိုက်စိင်၊ ဇမၠိင်တဲ ဒါပ်ကတိုင်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂွံခိုင် ဝေင်ဇုမ်စင်ဇမၠိင် ဂြိပ်စဵုစိုပ်ဍုင်၊ တိင်တိုက်ဓါပ် ပ္ဍဲဘာ `ပ ပ ပ ဗုင် ဗုင် ဗုင်´ တိုန်ဘာ ဖ္ဍောတ်ဂါထာ၊ ဂေတ်သၠာဝေင်ကွာန်၊ တ္ၚဲပရာန် ၜိင်ဍာ်၊ ကၞောတ်ဆုဂၠိုင်သာ် ၜှ်ပလှ်စ သတ်တေအ် သတ်ဏအ်။ တ္ၚဲသဝ် ပ္တိတ်ပဠက် ဝေင်တက် ဂျူတိုဝ်။ “သော်ဍေဟ်ဝိုင်င် သိုင်နွံအဒေါဝ်” ညးတီဂှ်သှ် ပဟေဠိညာဏ် သ္ပဓါန်ဝေင်ကၠုင်။ ညတအ်ဟီုဒၟံင် ညံင်ရဴလ္ပအ်မွဲ သွက်ဘဝအဲ ဒှ်မၞိဟ်ဗွဝ်ကၠံ (၂၁) ဏအ်။ ဆံက်ဟၟဲ ဒၞာဲဂွံဝေင်။ ဇၟာပ်ဒၞာဲဂှ် ဒှ်ဒၟံင် တိုက်ဖအိုတ်။ ညးဂှ်မွဲ ဂွံသက်ပၞောန် ဇုမ်စင် လတူဂၠံင်ကတ္တာရာရော? ပိုယ်လေဝ် အခိင်ဟၟဲ ဒးအာကျူရှေန် ဂွံပံင်တောဲ ဝေင်ညးသကအ် မၞိဟ်ဂလိုင်င်ဏအ်။ ဝေင်ဟီုဂှ် ကၠောန်ပေါယ်ပြိုင်နွံမှ ဂွံဝေင်ညိညိ။ ဝေင်ကဵုပညာ ဆေင်ဆက်ဒၟံင်ဟာ အဲဟွံတီ။ ဆဂး သွဟ်ဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲအပါနွံဒၟံင် အဲထေင်ကေတ်ရ။

“ကောန်ဗၠာဲ အံင်ဇၞး စပုင်စိုအ် ကောန်။”

“ ဒေါအ်ကၠာဏီမိ နာအဏအ် ဟွံတုဲဏီပုဟ်။”

“စထောအ်ပုင်ကၠာ ဖုင်ဂှ် စွံလဝ် မွဲလစုတ်။” ရမ္သာင်ကြံင်င်။

“မုလေဝ် မိဟွံတီပုဟ် လ္ပကၠုင်ဟီုဒၟံင်ကဵုအဲဏအ်။” ရမ္သာင်ကြံင်င်မ္ၚိုဟ်ဟ်။

“ဗှ်ေလ္ပဟ္ညက်ဒၟံင်ကဵုအဲဂှ် အံင်ဇၞး အဲမိဗှ်ေဏောင် ဏး။”

“တီဒၟံင်ရ ဟွံဒးဟီုဒၟံင် မွဲခဏခဏ။”

“Softwareလေဝ် ဟွံတီ, Program လေဝ်ဟွံတီ ၊ အဏအ်ဟွံတုဲဏီပုဟ် ဟီုဒၟံင်ဖိုလ်။” မအရေဝ်ဏအ် ညးတေအ်လေဝ် မုဟွံတီ မိင်ညးတၞဟ်ဟီုတုဲ မိက်ဂွံကေတ်ဇၞး မိညးတေအ်တုဲ သုင်စောဲထောအ် ဝေါဟာရ အင်္ဂလိက်ညိမ္ဂး ဂွံဇၞး။

“အဲဟွံတီ။” နကဵုရမတ်ကင်ကဳ မိယေန် ညးမဒှ်တၠသ္ၚိ နာဲမန် က္လေင်ဟီု ကဵုကောန်ဂှ်။

အံင်ဇၞး ကေတ်ဒၟံင်ဇၞး မိ ဍေဟ် နူသ္ၚိနာဲမန်တအ် မိင်ဒၟံင်တုဲ နူကဵုသ္ၚိပိုယ်ဏအ် ဟွံကလင်လေဝ် ဒးမိင်ဒၟံင်လၟိုန်ရ။ မိပိုယ်လေဝ် ညးမိင် အံင်ဇၞး မဟီုတုဲ ညးကော်အဲ

“မိလေဝ် မုဟွံလေပ်ပုဟ် ဗညာ။”

“ဆဂး ကောန်တအ် ညံင်ကဵုဂွံကျိုင် ကယျိုင်လဵုဂွံလတက်၊ မုကောန်ဒးစိုတ်၊ မုယဲဒှ်လေပ် ၜိုတ်ဏအ် မိတီပရောကောန်။ ဗီုအံင်ဇၞး မဟီုကဵုမိဍေဟ် ယဝ်ရ ကောန်ဟီုကဵုမိမ္ဂး စိုတ်ဟွံမိပ်လးလး။”

မိပိုယ်ဂှ် ညးဒၠောအ်ဗ္တောန်မ္ဂး အဲမွဲလှ်ေလေဝ် ဟွံဂံင်ကယျာန်ဓဝါတ်ညး။ အတိုင်ညးမဟီုဟေင် ဓ္ညိက်ထောအ်က္ဍိုပ် ဗီုဂှ်ဟွံသေင် အတိုင်မွဲတ္ၚဲ ဟီုခ္ဍုတ်ဒၟံင် ဟွံဒေါအ် ညံင်ကဵု လကျာ်ဖ္ဍောတ်ပဋ္ဌာန်။

IV

“စိုပ်ကၠုင်ရ၊ စိုပ်ပၠန်ရ ဇၟာပ်တ္ၚဲစန် ကျိုင်ကယျိုင်မန်၊ ဝုတ်ဗၠာဲကီု သီုကောန် ဂကူမန် သမ္တီလဝ်အိုတ်ညိ တ္ၚဲစန် ကျိုင်ကယျိုင်မန်” ဂွံမိင်ကေတ် ရမ္သာင်ဒွက် နူကဵု ဗ္ဒာဲသ္ၚိ။ ဇကုဂှ် ဒှ်ဒၟံင်ကောန်ကွးဘာ အလဵုအသဳမွဲတၠတုဲ တ္ၚဲစန် သွက်ဂွံ ကျိုင် ကယျိုင်မန်တုဲ အာဘာဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ ယဝ်ရ မိစွံလဝ် ဘာကောန်ဂကူမန်မ္ဂး သွက်ဂွံကျိုင်ဂှ် လောဲသွာဒၟံင်ရ။

“ပင္ၚုင်ဒၟံင် ပ္ဍဲပလိုင်ဂှ် လာင်မုက်ပြဟ်ဟ် အာရာန် “အချဵုမှုက် (ၜဵုခၞာတ်) ဓုပ်ဍောတ် မွဲဓုပ်။” မိက္ညာင်နင် နူကဵု လတူသ္ၚိ။ အဲဂွံဏာ သၠုဲ ၁၀၀၀ ဒကေဝ် နူကဵု မိတုဲ ဗွဲမပြဟ်ဟေင် ဂြိပ်အာဖျာတပ်တပ် ညံင်ရဴ ပ္ဍဲကာ “ကာတောန်” ယာဇိုင်ဂှ် စိုပ်အာဖျာ ဟဂှ်။

“ကဵု အချဵုမှုက် (ၜဵုခၞာတ်) ဓုပ်ဍောတ်ဂှ် မွဲဓုပ်။”

“၁၅၀၀”

“သၠုဲ ဟွံပေင်ပုဟ်။”

“ကဝုတ်ဏာ၊ လဴကဵုမိဗှ်ေတအ် (ကုန်းစျေးနှုန်း) (င္ၚုဟ်ဖျာ) တိုန်ဒၟံင် ဖအိုတ်ဏောင်၊ အကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန်လေဝ် ဟွံခိုဟ်၊ ယဲကပ် ကဝ်ဝိဒ်လေဝ် ဒှ်ဒၟံင်တုဲ ဂၠံင်ကၟာတ်ဒၟံင် ဖျာက္ဍင်တိုန်ဖအိုတ်ရ။”

“ယွံ လဴစကဵု မိ ပိုယ်တအ် လညးကၠုင်ဖျာ ကဵုညးလေဲ။”

မိ ဟီုဒၟံင်လၟိုန်ရ စအချဵုမှုက် (ၜဵုခၞာတ်) မ္ဂး ယဲဂၠိုင် ဟီုတုဲ မွဲခဏမွဲဓုပ် မွဲခဏမွဲဓုပ် ဒးဂြိပ်ရာန်ဒၟံင်။ မိဂှ် ဒှ်ဒၟံင်ယဲ သွေးတိုး၊ ဆီချဵု (ဆီၜေတ်၊ ကၞမ်ဍာတ်)။ အချဵုမုက် (ၜဵုခၞာတ်)ဟွံပါ ရှ်သာ သွလဵုလေဝ် စဟွံစှ်ေ၊ ကအ်ညးဂှ် ဒှ်ဒၟံင် ကအ်အချဵုမှက် (ၜဵုခၞာတ်)။ အခိင်လၟုဟ်ဂှ် ဂွံထ္ၜးယဲဝါတ်ကွေဟ် အ္စာဂဥုဲ သဝ်ဝန်တအ် ကော် ဟွံလောဲ။ ညးတအ် ထ္ၜးဒၟံင်ဆန္ဒကဵု အလဵုအသဳပၞာန်တုဲ ဟွံအာ ရုင်ဂဥုဲရ။

သွစာင် ကဵု အာဠူ မိမဍုန်လဝ် မောဝ်ကွေဟ်ကွေဟ်၊ စဝ်ဖျေဟ်ဏာ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ပုင်တုဲ လၟံက် မွဲလမံက်တုဲ မွဲလမံက် စစဵုကဵုဗုင်တေင်ရ။ ရှ်သာတဲ မိဍုန်လဝ်သွဂှ် မွဲအလန်ဟွံပါ ကြော်ငြာ (အကြီု) ကီုလေဝ် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ။

အဲဂှ် ဂွံအာယုက်(၉)သၞာံ တိုန်ဒၟံင် ဘာတန်မူလ ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ အ .မ. က (၁) ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ်။ ပ္ဍဲကွာန်ပိုယ် ဘာအလဵုအသဳ နွံဒၟံင်ပိဘာ – အ. ထ. က (ခွဲ) နွံဇိုင်ဂၠံင်ဍာန်ဇၞော် ရေဝ်-မတ်မလီု၊ အ .မ. က  (၁) နွံလဒေါဝ်ကွာန်၊ အ .မ. က (၂) နွံအရာပ်ဗမံက် ဝါလုက်။ ဘာကောန်ဂကူမန် နွံမွဲဘာ (မူလွန်) နွံပ္ဍဲဘာ ယှိုဲကျောန် ပ္ဍဲဂၠံင်တၞံအနာင်၊ အရာပ်ပလိုက်။

ကယျိုင်ဗု၊ သာ်သ္ၚေက်ဂှ် မုအဓိပ္ပာယ်ဂှ် ဟွံတီ၊ ကျိုင်ကယိုင်ဏအ်တုဲ အာဘာမ္ဂး ရဲကွာန်တအ်ဟီုစ “ကွးဘာ ဘာဗၟာ” ၊ ရပ် ဂွံထိုင် ကၟာဲစး (Bag) ကၟာဲလက်ကြဴတုဲ အာတ်သၠုဲမိ သွက်ဂွံရာန်စကွာင်တုဲ အာဘာရ။ အခိင်အာဘာဂှ် မိဗ္ကန် “ကောန်ဆဵုဓုပ် မွဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဘာ လ္ပပံက်ဏး၊ ဝေင်အာကၠုင် စွံသတိညိ။”

အာဗ္တောန်လိက်ဂှ် မိထေင် အာမုက်ပၞာန်ဟာဟွံတီ ဗ္ကန်စ ဂၠိုင်ကွေဟ်ကွေဟ်၊ ဗ္ကန်ဗီုဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲဗဳဒဳယော သၟးဆဵုဂၠိုင်တုဲ တ္ၚဲအာဘာ ကၠာအိုတ်ဏအ်ဂှ် မိဂွိင်ဒၟံင်၊ ပၟိက်စိုတ်မိမ္ဂး ဟွံမိက်ကဵုအာ၊ ကျအရေဝ်အပါတုဲ ဒးကဵုအဲ အာမံင်ဘာဂှ် အဲတီဒၟံင်ရ။ အဃောမအာဘာဂှ် အဲဆဵုစုတ် သကအ်ရဲ မဝေင်မွဲစွံမွဲတုဲ အဲတ္ၚက်ကဵုဍေဟ်ရ။ ဆဂး မုက်မတ်ဍေဟ် ဟွံကျေဝ် ဟွံပေင်စိုတ်ကဵုအဲ ထေင်ကေတ်ရ။ ဍေဟ်ဂှ် ကျိုင်လဝ် ကယျိုင် ဗုဍာဲ ကၟာဲလဝ်ထိုင်၊ ဗုသာ်သ္ၚေက်တှ်ေ ဍေဟ်ဗဵုဏာ မတ်ဍေဟ်ဂှ် အဲဒးပံက်အဓိပ္ပာယ် ညံင်ရဴ အဲဖံက်သစ္စ ကဵုဂကူ၊ မတ်ဍေဟ်ထေင်ဒၟံင် ဗီုဂှ်ဟာ ဟွံတီ။ အဲလေဝ် ဘာဍေဟ်မအာဂှ် အထေင်ဟွံဇၞော် ဟိုတ်ဍေဟ်ဂှ် မၞိဟ်သြန်အောန်တအ်ဂှ်ရ အာမံင် ဘာကောန်ဂကူ။ မုလေဝ် ဟွံလေပ်ပုဟ်။ ပ္ဍဲကဵုတန်ပိုယ်ဂှ် ကွးဘာ နူဘာကောန်ဂကူ နွံမွဲတၠ မုလေဝ်ဟွံတီ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အဲလေဝ် သွက်ဂွံဒး အထေင်ဇၞော် ကဵုဘာဍေဟ်တအ် ဟွံမဲ။ ဆဂး ကယျိုင်ဍေဟ်ကျိုင်ဂှ် အဲဗဵုစ လုပ်မတ်ကွေဟ်ကွေဟ်။

“အဵု အညဳ အာဘာစိုအ်”

“ဟေ….ဗဳဇ လုပ်ကၠုင် မင် အညဳ မွဲလစုတ်။” ရမ္သာင် အမိင် နာဲလွဳမန်၊ ညးမဒှ် အပါညဳတအ် ညးမဂ္ဇအ်ဒၟံင် လတူခုင်ဒလာ လတူသ္ၚိ၊ ဃိုင်လဝ်ၜံက်ခမူတုဲ နကဵုရမ္သာင် ဠဴဠဴ ဟီုနင်ရ။ ယၟုအဲ နွံနွံဂှ် ဟွံကော် သီုကော်စုတ် ယၟုအပါပိုယ်ဏီ။ အနော်ဏအ် အဲဟွံပြေစိုတ်တုဲ ဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲစိုတ်တေအ်ရ။ ဆဂး ဟွံဂံင်ပ္တိတ်ဟီု ဒးရှ်ေသှ်ေ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဏောင် မိမဗ္ကန်လဝ်။

တိုန်အာ လတူသ္ၚိ အဃောမမင်ဒၟံင် အညဳဂှ် အပါညဳတအ်သၟာန် “အာဠူ ယၟုၝ ဇေတ်တ် ဗီုလဵုရော။”

“ဟေဟ် … ဒှ်အာ မွဲဗီုပၠန်လအ် အနော်ဏအ် ကော်ယၟု ပြယာဲဂၠိုင် ကွေဟ်ဟ်။” ဟွံဂံင် ဟီုပ္တိတ်၊ ဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲစိုတ်။

“မျဵုလှာင်”

ယၟုဟွံပရေအ်လေဝ် ညးဟီုရ။ ခိုဟ်ပရေအ်ဂှ် ဗီုလဵု ညးပါ်ဏာဂှ် အဲဟွံတီ လးလး။ ဟိုတ်နူညးဟီု ဟွံပရေအ်တုဲ မိပ်ဒၟံင်ညိညိ။ ယၟုဇကုဂှ် မုအဓိပ္ပာယ် ဟွံတီ။ ယၟုအဲဂှ် နွံမံင်ပိဗီုရ။ ယၟု မရနုက်ပိဂှ် မာံဗညာရတ် သုင်စောဲအရင် သွက်ဂွံမံင်ဘာမန် ဥတုကညင်မွဲဓဝ်ရ။ မိပိုယ်လေဝ် ဟွံကော်မွဲလှ်ေ၊ ပါယ်နူကဵု အ္စာဘာမန် ဥတုကညင်တုဲ ညးမွဲလေဝ် ဟွံတီ၊ သုင်စောဲဂွံမွဲဂိတုဓဝ်ရ။ ယၟု မရနုက်ကဵုၜါဂှ် `မောင်မျိုးလှိုင်´ ညးတအ်ဟီုစ ယၟုဇေတ်တ် ပါလုပ် ပ္ဍဲ စရင်သ္ၚိကၟိန်။ ယၟုဏအ် ၝဲဒေအ်ပိုယ်တအ်လေဝ်တီ၊ မိ ပိုယ်တီ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ရ။

ယၟု မရနုက်ကဵုမွဲဏအ် `အာဠူ´ ဂှ် တီ အတိုင်မွဲကွာန်။ အာဠူဂှ် မုအဓိပ္ပာယ်ရော ကာလသၟာန်မိပိုယ်မ္ဂး `မိနော် ဗှ်ေတအ်ဂှ် ဂွံကောန်တြုဟ် အောန်ဒၟံင်တုဲ ကာလ ညးဂွံကောန်စဴဂှ် ညးဆာန်တုဲ ညးကလှ်ေဗှ်ေ ညးဟီု “ကောန်မသလူ ကောန်မသလူ” တုဲ ယၟုဗှ်ေစှ်ေအာ “အာဠူ” ရ´။ ဂွံတီအဓိပ္ပာယ် ယၟုဇကုတုဲ ၜိုန်ရဟွံမိက်ကဵု ညးတၞဟ်ကော်ကီုလေဝ် ယဝ်ရဟီု လ္ပကော်ခ္ဍင် ညးတၞဟ် ကော်ဂၠိုင်တိုန်ခဍင်ရ။

မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်တအ်ဂှ် ကာလရာန်ကပေါတ်၊ တိတ်တရဴဂှ် ၜိုန်ရညးတအ် ရုဲ တ္ၚဲပြာပ်ဗဒါ တ္ၚဲရာဇာကီုလေဝ် စပ်ကဵု ယၟုကောန်ဇာတ်၊ ကောန်စဴ ညးတအ်ဂှ် ဟွံစွံအာရီု၊ ကဵုဂွံတှ်ေတုဲရ။ ရဲအရာပ်ပိုယ် သၟတ်ဗၠာဲဂှ် မၞုံယၟု “အပိ”။ ပိုယ်တအ် ကော်ညး “အစေဝ် ပိ” ဂတမုက်ဝုတ်တအ်မ္ဂး ညးမုက်ဍာဲအာ ဟဂှ်ရ။ ယၟုညးတၟေင်တုဲ အဲသၟာန်မိပိုယ်။ ဍေဟ်ဂှ် ၜံင်လဝ် လက်ထက် “ပိပြား” တုဲ ညးကော်စလဝ် ယၟုဗီုဂှ်ရ။ အရာပ်ပိုယ်ဂှ် ဂွံလဝ်ယၟု “အပိ”၊ အရာပ်ဗမံက်ဂှ် ဂွံယၟု “အပြား”။ စပ်ကဵု ယၟုတုဲ ရဲကွာန်တအ် မလေပ် ကဵုလဝ် စုင်လေင်ရ။ “အကၠဵု၊ (သပိတ်)၊ အပြေင်၊ အပအ်” နွံဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ယၟု မန်ခိုဟ်ဟ် မၞိဟ်ဂွံကော် အောန်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ ပိုယ်တအ် ညးၜါ စိုပ်အာ သ္ၚိသဇင်တုဲ ကော်သဇင်

“အာဘာစိုအ်၊ သဇင်” နူကဵုသၟဝ်သ္ၚိ အပါနော်သဇင်တအ် ဟီုတၠုင်နင် “သဇင် ဟွံဂွံအာဘာဏီပုဟ် ဖေက်ယဲ ကရိုမဳနာ။”

“စၟယဲ အပါနော်သဇင်တအ် ညံင်ကဵုယၟုဂစေအ်ၝ။” ပိုယ်ညးၜါ ခၟောံတုဲ ဆက်ကွာ်အာဘာရ။

မိမပိုယ်တအ်ဂှ် အာဘာ လဆောဝ် ညးပလံင်ကဵု ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ်တှ်ေ ဒးကွာ်အာ သၟးရဂၠိုင်။ ပုင်ပၠန်လေဝ် ညးစုတ်လဝ်ကဵု ဂျာ်တုဲ ဒေါဝ်တ္ၚဲ စကေတ်တ်ရ။ ကောန်ၚာ်မိမလၟုဟ် အခိင်လဒေါဝ်တ္ၚဲဂှ် ညးတအ် ကၠုင်ဘာတုဲ ညးဖျီုဗ္စပုင် ကဵုကောန်ညးတအ်တုဲမှ ညးတအ် ကလေင်စဴ သ္ၚိညးတအ်ပၠန်ရ။ ညးလ္ၚဵုတအ် စဵုစိုပ် စှ်တန် ဒးဗ္စဒၟံင်ဗီုဂှ် မိပိုယ်ဟီု ဂွံမိင်ရ။

“အညဳ လုပ်ကော် အမောင် စိုအ်လေဝ်။”

“မိဍေဟ်တအ် ဟွံကဵုအာဘာပုဟ်၊ အမေပြန်လာမှ ကျောင်းတက်မယ် (အမေကလေင်စိုပ်မှ တိုန်ဘာဏောဝ်) ဂး။”

“မိ အမောင် တအ်ဂှ် ဣနာဲစမ္ပာရ ဟွံသေင်ဟာ။”

“တီ အတိုင်ကွာန်လေဝ်ၝ ဒးဟီုဒၟံင်ဟာ။ မိ အမောင် ညးဟီုဒၟံင် ကဵုဂွန်ဏောင်။” အရေဝ်ဂှ် အဲလေဝ် ဟွံတီပုဟ် ညးဟီုဒၟံင် မွဲခဏ မွဲခဏတုဲ ဍုက်ကတောဝ်တုဲ ဟီုဒးအာ။

နူသၞာံအာတေအ် ဇူဘာ မွဲသၞာံတုဲ သကအ်ရဲပိုယ် ၜိုန်ရ ဆာန်လဝ် ပ္ဍဲဘာ ကီုလေဝ် ဟွံဆဵုတက်ကျာ ညးသကအ်လအ်တုဲ စိုတ်ဆာန်ကၟိန် ညးသကအ် ယှအ်စှ်ေအာရ။ အခိင်ဗ္တံမ္ဂး သကအ်ရဲပိုယ် လ္ၚဵုဗက်အာ ဗၠာဲသၟတ်တအ်တုဲ သုင်ဒၟံင် ဂဥုဲချေဟ်လေဝ်နွံ၊ ဟိုတ်နူကဵု သုင်စောဲ ဂဥုဲချေဟ်လေပ်ဂှ်ရ ကၠတ်ဩန် ပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ မိမတအ် ဒှ်ဒဒိုက်စိုတ် ဗွဲမလောန်။ ဆဂှ်သၟးဟွံက ကောန်ကွးဘာ ဒ္စိတ်တန်၊ စှ်တန်တအ် ဂွံအခိင်သၠးဂၠိုင်တုဲ သုင်စောဲ ဖုင်၊ ဂွံအာကဝေင် စှ်ေအာဒၞာဲ၊ ဗက်အာ မွဲၜါတောဲ မိပိုယ်ဟီု ဂွံမိင်ကေတ်ရ။

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ် ပၞာန်သီအဝဵုဍုင်တုဲ ဍုင်ကွာန် ကလိုက်ကၟဵု၊ မၞိဟ် မကၠောန်ဒၟံင်ကမၠောန် ပ္ဍဲ ဌာနထတ်ယုက်၊ ဌာနပရေင်ပညာတအ် ဒစဵုဒစး ကဵုအလဵုအသဳပၞာန်တုဲ ပသဳဒဳအာမ် (Civil Disobedience Movement) အိုတ်တုဲ ညးကၠောန်ဒၟံင် ကမၠောန်ရုင်တအ်ဂှ် ယအ်စှ်ေအာ ၜိုတ်ကဝက်ဒှ်ရ။ ဗွဲတၟေင် ဇြဟတ်လုပ် (CDM) ဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် ဌာနထတ်ယိုက် ကဵု ဌာနပညာရ။ အခိင်ကာလ ယဲကပ် လပှ်တတိယဏအ်ဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တအ် စိုပ်ဒဒိုက် ချိုတ်ဂၠိုင် ဂျိုင်အောန် ဒးပရိုက်ဘဲယဲကပ်နာနာရ။

“အညဳ မၞိဟ်ဂၠိုင်ကွေဟ် ပ္ဍဲဘာ မုဒှ်ၝ။”

“ၝဟွံတီပုဟ်ဟာ ဖေက်ဒးဗုမ်လေဝ် ညးတအ်မင်ဘာ၊ မိမ ကွးဘာတအ်ကီု၊ ညးတာလျိုင် ပ္ဍဲကွာန်တအ်ကီု။”

“မုကွးဘာတအ် ပကဵုဍေဟ်တအ် မာန်ရော၊ စဵုကဵု ဒးဂ္စိုတ်ကွးဘာတအ်ဂှ်။”

“သၟာန် အပါၝတအ် ကာလ စိုပ်သ္ၚိ။”

လွဟ်လက်နက်၊ ကယျိုင်ပၞာန် ပြးထၞာန်ဒၟံင် အလုံပါင်ဘာပိုယ်ရ။ ညးတအ်ဟီု ကေတ်ဒၟံင် ဂီုကၠီုဘာတုဲ ကာလဒှ်မွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဂွံစဵုဒၞာ ကောန်ကွးဘာတအ်။

တိုန်ဘာတုဲ ပိုယ်တအ် ဒးဒယှ်ေဒွက်ကွးဘာ၊ ဒွက်ရှ်ေသှ်ေအလာံတအ်ရ။ ပိုယ်တအ်ညးဂမၠိုင်ဂှ် ၜိုတ်ရ ဖ္ဍောတ်ဒၟံင်ကီုလေဝ် မုလေဝ် ဟွံဒးဒုင်စသိုင် ရှ်သာဒွက်။ “တရားမျှတ လွတ်လပ်ခြင်းနဲ့ မသွေ တို့ပြည်” မုရော “တရားမျှတမှု” “လွတ်လပ်မှု” ကေတ်ဟွံဒးမွဲသာ် ဖ္ဍောတ်ဒၟံင် ပွိုင်မသုန်သၞာံ ဒှ်ရ။ အတိုင်ညးတအ် မဟီုရ ဒးကၠောန်ဗက်၊ ဟွံကၠောန်မ္ဂး အမာတ်မသုန် ဗာန်က္ဍိုပ်ရ။

“ကျောင်းနေပျော်၍ စာတော်ရမည်” (မံင်ဘာမိပ်မ္ဂး လိက်သာ) အတိုင်ဘာပိုယ် မကြီုလဝ်ဂှ်ရ ဂတးထောအ်မ္ဂး ခိုဟ်ဂၠိုင်ထေင်ကေတ်ရ။ အခိင်ဝေင်ကာယလေဝ် ဗ္တောန်လိက်၊ လိက်ဖအိုတ်ရ ဗ္တောန်။ လိက်ဂှ် ဂၞန်မွဲတုဲ ပိုယ်လေဝ် အတိုင်မွဲတ္ၚဲ “ဟုတ်ကဲ့ (ယွံ)” တုဲ ဒးဖအိုတ်ဒၟံင်အခိင် ခဒမ်ဗ္တောန် လိက်ရ။ ပါယ်နူ ဗှ်လိက်ဒး တတတံင်င်တုဲ မုလေဝ် ဒုင်စသိုင် ပ္ဍဲလိက်ဘာဂှ် ဟွံလေပ်ရ။

“အံင်ဇၞး သ္အးဇ္ၚးတွဟ် ခမိက်စိုအ်လေဝ်။”

“အဲဟွံအာပုဟ် ဗညာ။”

“ၝဂှ် ဒှ်မံင် အသင်းခေါင်းဆောင်း (သကိုပ်ဂကောံ) ဏောင်လေဝ်။”

“အဲဟွံအာပုဟ် ၝဟွံမိင်ပုဟ်ဟာ။” နကဵုရမ္သာင်ကြံင်င် ဍေဟ်ထေင်ဒၟံင် မိဍေဟ်တွဵု အဲဟီုပ္ဍဲစိုတ်။

တဲအဲ အလဵုအလဵုဍေဟ် စိုပ်အာ ဒၞာဲကပေါတ်အင်္ဂအဲတုဲ “နာဣဏအ် ၝ” တက်စုတ် ဂတမုက်ဍေဟ်တုဲ အဲဟီုတုဲ ဗက်အာကၠောန်သ္အးဇ္ၚးရ။

အဲက္ဍုဟ်ညာတ် မၞိဟ်လၞုဟ်လၞုဟ် ဗီုကဵု အံင်ဇၞးတအ်၊ က္ဍုဟ်မၠေအ်ဇေတ်တ်ရ။ လိက်သၟးကၠောန်တုဲ ကမၠောန်တၞဟ်ဟ်ဂှ် မုဟွံကၠောန်။ တုက်ဍာ်၊ သ္အးဇ္ၚး ဇုက်ဂတာတၟအ်တအ်ဂှ် မွဲလှ်ေ ဟွံကၠောန်ကီုလေဝ် အ္စာၝောအ်တအ် ဆာန်ဍေဟ် ဂၠိုင်နူကဵု ပိုယ်တအ် ညးဂမၠိုင်ဏီ။ ဍေဟ်ဂှ် လိက်သာ၊ ဂတမုက် အ္စာၝောအ်တအ်မ္ဂး ညံင်ရဴဗတာဲ၊ လက်ကြဴ အ္စာၝောအ်မ္ဂး ကၠဵုကၠိင် ၚံက်စၞာဲ ကေတ်ဇၞး ပမာန်ကဵုညးတၞဟ်။ ညးတၞဟ် ကေတ်ဟွံဒး၊ အဲဂှ် က္ဍုဟ်။ အဲ ကဵု ကွးဘာ လိက်ဟွံသာတအ်ဂမၠိုင် ဇိုင်တဲသာ အ္စာၝောအ်စကာမ္ဂး ကၠောန်။ ကမၠောန် အာစိုပ်ဒတုဲ လဝါယ်ဂှ်ရ။ ဆဂး ဟွံဂွံ အထိုင်အသး။ ဝေင်ဗဝ်၊ ဝေင်ဂြိပ် စပ်ကဵု ဝေင်ပြိုင်ဇြဟတ်တအ် ပြိုင်ကဵုဘာညးတၞဟ် ဇၞးစဴကီုလေဝ် ညးတအ် မွဲလှ်ေလေဝ် ဟွံဂွံထိုင်သး အဒေါဝ်ဝိုင်။ ၜိုတ်ဓမ္မတာရ ညးတအ် စွံလဝ်စိုတ်။ ဍာ်ဒကေဝ် အံင်ဇၞးဂှ် အဲတီဒၟံင် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ရ။ ဂၞန်သင်္ချာ ပ္ဍဲဘာဂှ် ၜိုန်ရဂွံစၟတ် (၁၀၀) ကီုလေဝ်၊ ရိုဟ်သြန်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်လေဝ် ဟွံလေပ်။ ပထဝဳ ဂွံစၟတ် (၈၀)ကီုလေဝ်၊ ဒိုဟ် (၈)ဒိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ထ္ၜးဟွံဒး။ ဖ္ဍောတ်လိက်ရလေပ် မုလေဝ်ဟွံတီ။

“မုၝသ္ပရော ဂွံပၠေတ်စုတ် အိက်ပါင်ၝ ပ္ဍဲကတောဝ် အဲရော အံင်ဇၞး။”

“ၝ ဟွံဆဵုပုဟ်ဟာ အဲစိန်ခေါ် (ကော်ဆော)၊ ၝဒုင်ယံက်ဟာ။” နကဵု မုက်မတ် သ္ပပရေအ်။

ဗဒါယ်ပိုယ်ဂှ် အံင်ဇၞးတအ် မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်တြုဟ်ၜါတၠ ထဴအံင်ဇၞးတုဲ ကဵုစုတ် အိက်ပါင် ပ္ဍဲကတောဝ်အဲ အဃောပိုယ် မရာန်စဒၟံင် ကွာင်လဒေါဝ်တ္ၚဲ ပ္ဍဲဖျာဂှ်ရ။

“အံင်ဇၞး၊ ၝ ဒေါအ်ထောအ်ဏး အဲ စာဲဒးၝဏောဝ်။”

သတ်တဲအဲဂှ် အဲတီအိုတ်ရ။ ကာလမံင်လဝ် ဘာလကျာ်ဂှ် အပါပိုယ်တအ် ထေင်လဝ် ဖ္ဍောတ်ဂါထာကျာ်ကီုလေဝ် ပေါယ်ပြိုင်စာဲတက်ဗီုဗီုဏအ် ဟိုတ်နူ ကောန်ကွးဘာဇၞော်ဇၞော် မိက်ဂွံဗဵု ပြေင်လၟေင်ဍေဟ်တအ်တုဲ ကွးဘာဍောတ်တ် ဂမၠိုင် ဒးစာဲတက်ထ္ၜးဒၟံင်လၟိုန်ရ။ ကာလကရောဲပေါင်တိုန်မ္ဂး ဍေဟ်က္တာတ်တုဲ ပေတ်စှ်ေမှ ဂွံစဴသ္ၚိ။ လဴစကဵုကျာ်ဇၞော်မ္ဂး ဒးၜါဆ၊ မွဲလှ်ေ ဟွံဂံင်လဴ။ ကွးဘာလကျာ် ဇၞော်အိုတ်ဂှ် ဒှ်ညး ဇြဟတ်ဇၞော်အိုတ်တုဲ ဂွံအခေါင် အုပ်ဓုပ် ကွးဘာတအ်ရ။ တက်ကဵု ကွးဘာဇၞော်အိုတ်ဂှ် ဇၞးအာမ္ဂး ဂွံအဆံင် ကွးဘာဇၞော်တုဲ သွတအ်ကီု၊ ပုင်တအ်ကီု၊ အခေါင်အရာကီု သီုဖအိုတ် ဂွံဒုင်စသိုင် ခိုဟ်ဟ်ဖအိုတ်ရ။ သွက်ကွးဘာဍောတ်တ်တအ်ဂှ် ပါယ်နူကဵု ဖေက်တုဲ မုပညာလေဝ်ဟၟဲ။

မၞိဟ်ၜိုတ်ဇြာဲကံင်ဒၟံင်ကီုလေဝ် ပေါယ်စာဲတက် ဆဵုဂဗဂၠိုင်ဒၟံင်ဂှ် အံင်ဇၞး ဟွံတီ။ သတ်တဲမြက်ကီုတုဲ ညးမဇၞော်ကြောအ်ပဍူ အံင်ဇၞးဂှ် ဒးအာ သတ်တဲဇုတ် ထပှ်လစုတ်တုဲ “ဝါ … ဝါ … ဝါ” ရမ္သာင် က္ညာင်ကရေဲတိုန်ရ။ အဃောပိုယ်တအ်ညးၜါ မလုပ်စာဲတက်ဒၟံင်ဂှ် မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော် ညးၜါဂှ် တက်တဲ တက်ဇိုင် မိပ်အီဂြိုင်ဒၟံင် အဲဂွံဆဵုကေတ်ရ။ သွက်အဲ ကေင်ဆဵုဒၟံင်လၟိုန်တုဲ ဟွံတၟေင်ရ။ ဆဂး အံင်ဇၞးဂှ် မိမဆာန် ဗက်လဝ်အလိုက် ဟွံဒးဒုင်တက် မွဲလှ်ေ။ ကွးဘာ အာစာၝောအ်ဆာန်၊ ညးဂလိုင် ကွးဘာလိက်သာမွဲတၠ ကျအာအဲ လဒေါဝ်သၠာတ်တုဲ ဂွကီု၊ ဂိကီု ပံင်ၜါသာ်တုဲ ဗြဲဍာ်ရမတ် ဂူစှ်ေကၠုင်ဒၟံင် ဖြေအ်ဖြေအ်ရ။

“ဖၠင် ဖၠင် ဖၠင်” ရမ္သာင် လေအ် ပိုယ်ဒးတက် ကဵုအစာၝောအ် ညးမွဲ ပိလစုတ်ရ။ မုဟွံဂၠိုက်ဂၠာဲ ဟိုတ်ဖဵု မွဲသာ် တက်စုတ်အဲဂှ် ပ္ဍဲဖျုန်ဂိဂှ် မွဲလစုတ်၊ စိုတ်ဂိဂှ် ဂၠိုင်နူ ကဵုဖျူန်ဂိ။ ဟီုဍာံဍာံမ္ဂး ပိုယ်တအ် ညးၜါ ဂြဲညးသ္ကအ်ဂှ် ညးမွဲသတ်တဲၜါမ သုင်စောဲ တုပ်တုပ်ရ။ ဒေင်လေဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် မွဲကရေက်လရိုဟ်တိုန်မ္ဂး ကျဇၞး မံက်ရ။ အခိုက်ရဲကွာန်ဂှ် ကၠဵုကိက်မှ မိက်ဂွံကဵု ကၠဵုဇကုဇၞးတုဲ ပေါယ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင် ပေါယ်မၞိဟ်တုဲ အဲ ကဵု အံင်ဇၞး လေဝ် ဟွံတက်ကျာ။ ဆဂှ်သၟးဟွံက နူပေါယ်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒှ်အာ ပေါယ်မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော် ရဲသ္ၚိ အံင်ဇၞးတအ် ဒဒှ်ေဒယှ်ကၠုင် မွဲအာယုက်ကီုလေဝ် ဟွံတက်ကျာ ဟွံသၟာန် ညးသကအ် စိုပ်ကၠုင် ကဆံင်ဂှ်ရ။

“ဂုဏ်နူၝ ပိုယ်တအ် ထေဲအာ ညးသကအ် ကောန်ဗၠာဲ ဗညာ၊ ဂြဲစာဲညးသ္ကအ် လ္ပပရ ဗီုဏအ်၊ မိင်ဟာ?”

“အဲဟွံမိက်စာဲ၊ ပဒေါအ်ဒၟံင် ဍေဟ်ဖိုလ်ရ။ ဍေဟ်လုပ်စုတ်ဒၟံင် အိက်ပါင်ဍေဟ် အတေင်တုဲ အဲဒးစုတ်ကဵု မွဲၜါတဲကီု၊ အေင်ဟွံမာန် အပါ။”

အရိုဟ်ဟ်အလန်တေအ်မ္ဂး အပါဂှ် ညးကဵုအာဒုင်ဂုဏ် သၟးရဂၠိုင်။ အလန်ဏအ် ညးဟွံကဵုအာ မုဟိုတ်ရော ဟွံတီ။ အဲလေဝ် ဟွံဆက်သၟာန်၊ အဲလေဝ် ဟွံမိက် ဒုင်ဂုဏ်ကီုတုဲ ဓလိုက်က္တဵုတိတ်အာ နူဒၞာဲဂှ်ရ။

“အနော်ရထားမင်းသည် ပထမ မြန်မာနိုင်ငံကိုတည်ထောင်ခဲ့တယ်” (သၟိင်အနဝ်ရထာဂှ် ဒှ်ညး မပတန်လဝ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ အလန်ပထမရ)။ ဇၟာပ်အဲ မဗှ်လိက်ဂှ် အပါပိုယ် ဟွံပေင်စိုတ် ကဵုအဲ။ မုဟိုတ်ရော သၟာန်ညးမ္ဂး ညးဟီု “ညံင်ကဵုဍုင်ဏအ်ဂှ် နွံမံင်အတိုင်ဏအ် လအ်လကာဖာ၊ ဗီုဂှ် ဟွံသေင်ပုဟ် ကောန်” အပါကၠုင် ဟီုဒၟံင်။

“ကမ္ဘာမြေကြီးသည် လုံဝန်းသော ပုံသဏ္ဍာန်ရှိတယ်” (ဂၠးတိဂှ် နွံဒၟံင် သဏ္ဌာန် မခဍာမ်ဒၟံင်ရ) ဇၟာပ် မဗှ်တိုန် လိက်ဘာမ္ဂး အပါပိုယ် ညးတေအ် ဟွံပေင်စိုတ် ကွေဟ်ကွေဟ်။ မုက်မတ်ညးတေအ် ထ္ၜးဒၟံင် အကာဲအရာရ။ အဲလေဝ် လက်ကြဴဏအ် ဂတမုက်ညး ဟွံဗှ်လိက်ရ။ အဲလေဝ် ဟွံကၠိုဟ်ပုဟ်၊ ဒးဗှ်ဒၟံင် လိက်တဏအ်လေဝ် စိုတ်ဍောင်ကွေဟ်ကွေဟ်၊ ဖေက်အ္စာၝောအ် ကၠးကၠးရ ဒးဂ္စာန်ဗှ်။ ဗှ်လိက်ရမ္သာင် ဟွံတိတ်မ္ဂး မိပိုယ် ဟွံပေင်စိုတ် သ္ၚိတ်ဇြဒၟံင်ပၠန်ရ။ စဴကၠုင် နူဘာမ္ဂး ဒးဂြိပ်အာကျူရှေန်ရ။

V

“အပါ ရဲခတိုက်ဗုမ်တအ်ဂှ် ဖေက်ဒၟံင်ကွးဘာဟာ?”

“ဟး ဟး ၝဏအ် ဟီုတှ်ေ ဒးဂြိုင်ကွေဟ်ကွေဟ်၊ မုဒှ် ဒးဖေက်ရော? ဍေဟ်တအ် ညာတ်ဂှ် ပိုယ်တအ် ထံက်ဂလာန် အလဵုအသဳပၞာန် သွက် စက်ယန္တရာ အလဵုအသဳတုဲ ဍေဟ်ဗဵုဟွံစှ်ေ သ္ပဒၟံင်ဗီုဏအ်။”

“ကွးဘာ အာဘာ ဗ္တောန်လိက်။ အ္စာၝောအ် အာဘာ ဗ္တောန်လိက်ဂှ် ဒှ်အထံက်ပင် ပၞာန်ဟာ? ဥာဏ်အဲသဝ်တုဲ အဲလေဝ် ဟွံညာတ်၊ ဟွံတီ အပါ။”

“ဟွံကေတ်စ လ္ပာ်ရဲပၠန်ဂတး။ ဍေဟ်တအ် ဂ္စိုတ်ဖအိုတ်ရ။ အရေဝ် ညးတအ် မဟီု ဓမ္မ၊ အဓမ္မ ရနွံ။ ညးဍုင်ကွာန်တအ်ဂှ် အတိုင်ဍေဟ်ဟီု ဟွံကၠောန်ဗက်စမ္ဂး ဒှ်အာ အဓမ္မ ဖအိုတ်ရကောန်။”

“ရဲဓမ္မတအ်ဂှ် အလဵုနွံဒၟံင်ရော အပါ၊ အဲဟွံဆဵုညးတအ်မွဲလှ်ေ အပါ။”

“ဒေါအ်ရၝ လ္ပဆက်သၟာန်ရလေဝ် အဲဟီုလေဝ် ကၠိုဟ်ဟွံသေင်။”

မအရေဝ် ကေတ်ဇၞး ကဵု မၞိဟ်ဍောတ်တ်တအ် မွဲမရအဲထေင် ဗွဲမဒုင်စသိုင် ပရေအ်ပရေအ်ဟေင် ဒးဒုင်ဏာကဵု အပါပိုယ်ရ။

“ကောန်ဗၠာဲ ပညာမ္ဂးဂှ် ဒှ်အကာဲအရာ ပွမပလေဝ်ပလေတ်စ ဂွံအာ အနာဂတ်တေအ် တုပ်တဴညံင်ရဴ Passport မွဲတၞးကီုရ။ Malcom x တၠပညာမွဲတၠ ဟီုလဝ်ရ။”

နူလဵု အပါပိုယ် ဂွံနင်ယၟုဂှ် အဲကေတ်ဟွံဒး၊ Passport ညးဟီုဂှ်လေဝ် မုရော? အဲဟွံတီ ဆက်သၟာန်မ္ဂး “အဲဟီုလေဝ် ၝကၠိုဟ်ဟွံသေင်” ဖေက်ဒး မအရေဝ်ဂှ် ပၠန်တုဲ ဓ္ညိက်ထောအ် က္ဍိုပ် ဗီုအ္စာၝောအ် ဗ္တောန်ဒၟံင်လိက် ပ္ဍဲဘာတှ်ေ အန္တရာဲ ဒးဃံက်ဂှ်အောန်၊ စှ်ေစိုတ်တုဲ ဆက်ကလင်ဒၟံင်ရ။

“ပညာမ္ဂးဂှ် နွံၜါဗီု ကွတ်ဂှ်မွဲဗီု၊ သမ္တီဂှ် မွဲဗီုရ။” ညးဆက်ဟီုပၠန်

ကွတ်မ္ဂးဂှ် မုရော? သမ္တီမ္ဂးဂှ် မုရော အဲလေဝ်ဟွံတီ။ အပါပိုယ်ဟီုဒၟံင် တုပ်တဴ ညံင်ရဴ ပ္ဍဲခဒမ်ဗ္တောန်လိက်ကီုရ။ အ္စာၝောအ်ဗ္တောန်တုဲ ကၠိုဟ်ဟာ ညးသၟာန်မ္ဂး ဟွံကၠိုဟ်မ္ဂးသၟာန် ညးဟီုကီုလေဝ် ညးမွဲမှ ဟွံသၟာန်မွဲလှ်ေရ။ မၞိဟ်သၟာန်ဒး အ္စာၝောအ် ပေင်အာၜါဝါမ္ဂး “ဍဟ်ဍေတ်” ညးကော်စတုဲ သ္ပထောအ် ညံင်ရဴကၠိုဟ်ဖအိုတ်တုဲ ပ္တံနူအဲ သီုညးဖအိုတ်ဂှ် ဟီုမွဲပါင်ဓဝ်ရ “နားလည်လာ (ကၠိုဟ်ဟာ)” “ဟုတ်ကဲ့ ဆရာမ (ယွံ၊ အစာၝောအ်)” သၟးရဂၠိုင်။

“ဗ္တောန်လိက်မ္ဂးဂှ် အဓိကဍေဟ် ဗှ်လိက်လေပ်ရ၊ သှ်ေဒၟံင်တုဲဂှ် အလဵုဇကု ဒးဆက်လ္ၚတ်အာ ကေတ်တ်ရ။”

“အပါဟီုဒၟံင် အရေဝ်မန်ဂှ် မုလေဝ် အဲဟွံကၠိုဟ်ပုဟ် အပါ။ သၟာန်ပၠန်လေဝ် ၝဟွံကၠိုဟ်၊ ဟွံသၟာန်ပၠန်လေဝ် မုဟွံတီ၊ က္လေင်ဟီုပၠန်လေဝ် ဒှ်မၞိဟ် ဟွံကလင်အရေဝ် က္ဍိုပ်ကြံင်၊ မံင်ဝါတ်ကွေဟ်ကွေဟ်။”

အဲဟီုတုဲမှ ညးအီတိုန်ကဵုအဲတုဲ

“ကှ်ေ အခိင်တိက်စိုပ်ရ၊ လုပ်ဒမံင်သတိက်ဂွံရ။ တ္ၚဲယး ဒးအာဘာဏောင်။”

မုသွက်ဂွံဗဵုဟၟဲ၊ သလောင်လေဝ် ဒးပလှ်ပ္တိတ်လဝ်တုဲ တိက်ဂှ် ဒှ်ဇြဟတ် ခိုဟ်အိုတ်ရ။ ပၠုပ်စိုတ်တုဲ အပါ ကဵု ကောန် လုပ်ဒမံင်သတိတ်ရ။

VI

ဟိုတ်နူ ဒှ်ဒၟံင်ရုသံင် ကွဳလိုန်ဓါတ်နာနာ တိတ်အာဒၟံင်ကီုလေဝ် မိပိုယ် ဟွံမံက်ကၠုင်ဏီရ။ ပ္ဍဲတန်ပိုယ် ကွးဘာတအ် သှ်ေဒၟံင် သီုအဲမ္ဂး နွံ (၆)တၠဏီရ။ အခိင် မဒးမင်ဒၟံင်မိဂှ် စိုတ်ဂၠေအ်၊ ထေဲ အဃောစိုတ်မကြေပ်ဂြတ်ဒၟံင်ဂှ် ဂအုပ်ဘာ အ္စာၝောအ်ဇၞော် မိမန်ဂှ် ကွာ်စိုပ်ကၠုင် ဗဒါယ်ပိုယ်တုဲ တက်ကျာ ကဵုပိုယ် ညးမွဲသ္ကအ်ရ။ အခိင်ညးမဗ္တောန်လိက်မ္ဂး ညးဟီု အရေဝ်ဗၟာတုဲ ကာလ ညးတက်ကျာမှ ကျာ နကဵုဘာသာမန်။ ညးလုပ်ကၠုင်ကဵု ပိုယ်တအ် “အခိင်မင်ဒၟံင် မိဗှ်ေတအ်ဂှ် အဲလဴကဵု ပရောပရာ ကောန်ၚာ် မအံင်ဇၞးဒၟံင် လၟုဟ် မွဲဏောင်။ မိက်ဂွံကလင်ဟာ” ၜိုန်ရ ဟွံမိက်ကလင်ကီုလေဝ် “ယွံ” ဟီုဏာ သီုညးဖအိုတ်ရ။

“ယၟုကောန်ၚာ်ဂှ် ဏံင်ဖဳ၊ အာယုက်အဝဲဍေဟ် တုပ်ဒၟံင်ကဵု ကောန်ကွးဘာ တအ်ရ။ မိမဍေဟ်ဂှ် ကၠောန်စဒၟံင် ဍုင်သေံ၊ မံင်ဗဒါယ် ဝိုင်ဗဝ်တုဲ ဍေဟ်လေဝ် စိုတ်ပါဒၟံင်တုဲ ဗ္တောန်ဝေင်ဗဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ကီုရ။” ပိုယ်မၞိဟ်(၆)လေဝ် မိင်ဒး ရမ္သာင် ဝေင်ဗဝ်တုဲ မတ်တၟး စိုတ်လုပ်စတိုန်ညိရ။ အ္စာၝောအ် ဆက်လဴဒၟံင် ပရောပရာ ဍေဟ်ဂှ်တုဲ အစောံစရာဲဍေဟ်မထ္ၜးဂှ် တေအ်ဗဝ် ညံင်ဂွံဒး တိုင်ဂဝ် ဍာ်ဒကေဝ်ဗီုဂှ် ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲမွဲ ဂွံထ္ၜးမာန် ဝါတ်ကွေဟ်ကွေဟ်ရ။ လက်ကြဴ နူကဵုဂကောံဗဝ် မာန်သဳတဳ ဍုင်အင်္ဂလာန် တီကေတ် ကၠုင်ကော်ဏာ ဍေဟ်တုဲ ဇၞော်တိုန်မ္ဂး သွက်ဂွံဝေင်ကဵု ပ္ဍဲဂကောံဂှ် အ္စာၝောအ်လဴကဵုပိုဲရ။

ပိုဲတအ် ဂွံမိင်ကေတ် ပရောပရာ ဏံင်ဖဳတုဲ မိပ်စိုတ်ဗွဲမလောန်ရ။ “ကောန်ဝုတ်၊ ကောန်ဗၠာဲတအ်ရော သွက်ဘဝ ဂွံဇၞော်မောဝ်ဂှ် မုပညာ မချပ်လဝ်ကီုရော? မုမိက်ဂွံဒှ် နွံဒၟံင်ကီုရော?။” ကွးဘာတအ် သီုကဵုအဲ ဓရိုက်က္ဍိုပ်ထုဲ “မုဟွံမဲပုဟ်” သီုညးဖအိုတ် က္လေင်ဟီုကဵု အ္စာၝောအ်ရ။ အဲမိင်ဒး အရေဝ် အ္စာၝောအ်တုဲ သော်ကၞေင်မတ်ၜါ စုက်အာမွဲလစုတ် သ္ၚောဲအာမွဲခဏ ဂ္စာန်ချပ်ဒၟံင် မုမိက်ဂွံဒှ်၊ မုပညာဒးလေပ်ဂှ် ၜိုန်ဂ္စာန်ချပ်ဒၟံင်ကီုလေဝ် မုသွဟ်လေဝ် အဲဟွံဆဵုဏီ။

အရေဝ် အပါ မဟီု ကေင်မိင်ကၠုင်ဂှ် “ပညာနုင်ရတ် ညးကၠတ်ဟွံမာန်” သွက်အဲဂှ် ၝလဵုမွဲ ဒှ်နုင်ရတ်လေဝ် ဟွံတီ၊ နုင်ရတ်ဂွံဒှ် ဗီုလဵုကၠောန်လေဝ် ဟွံတီ၊ ပ္ဍဲနုင်ရတ်အဲဂှ် မုနွံဒၟံင် ဟွံတီ။ “ကောန်ဗၠာဲ ဇၞော်တိုန် မုမိက်ဂွံဒှ်ရော?” မၞိဟ်မွဲမွဲတၠ ယဝ်ရ ကၠုင်သၟာန်အဲမ္ဂး … … … … … … …

မၞိက်ရတ် (သၞေဟ်ဗ္ဒဝ်) ၁၈၊ ၀၁၊ ၂၀၂၂-တမ်လိက်မူလ ဥဒျှာန်ဝတ္တု။