အကြာရမျှာၚ်လွဟ်

ဗတာၚ် (တိထဝ်ရာ)

ရံၚ်ကေတ်သၞာံ ၂၀၂၂ ဏံမ္ဂး ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဝွံ သ္ဒးတတ်ကၠောံ အကြာပေါဲဗ္တိုက် နရမျှာၚ်လွဟ်မကံ၊ မခတိုဟ် ဗမ်နာနာတုဲ ပရေၚ်ဂီုကၠီုဍုၚ် လီုလာ်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်လေဝ် ယုတ်ဒေက်စှေ်၊ ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ် ယိုတ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်နာနာသာ် ဆက်တုဲ ယအ်သဝ်စှေ်အာရောၚ်ဂှ် ဟွံဒးရံၚ် လိက်အတးသၟိၚ်သၚ်္ကြာန်၊ ဟွံဒး သၟာန် အ္စာ ဗေဒၚ်ရံၚ်စ ဒါတ်တိဟွံဗၠေတ်ရ။

လောန်ကၠုၚ်ၜါသၞာံလောန်ကၠုၚ်တေံဂှ် အလုံဂၠးတိမွဲ ဒးအာ ကပ်ယဲကဝ်ရဝ်ဏာ ကော်ဂး ဃဝ်ဗိတ်-၁၉ တုဲ ကၟိန် ဍုၚ်ဗၟာလေဝ် ပါဲဟွံဗၠး သ္ဒးဒုၚ်အာ ကပ်ယဲဏံရ။ သၟာၚ်နူကပ်ယဲဂှ် ပြဿနာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ ဗွဲမသ္ကတ်မြဟ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။ သ္ပဟိုတ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲသၞာံ (၂၀၂၀) တေံ အလဵုအသဳမြာ်ဗော် အေန်အေလ်ဒဳ အံၚ်ဇၞးကၠုၚ်ဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ ရုသံၚ်ထုဲထံၚ်ကၠုၚ်ရ။ ကၠောန်သ္ပလဝ် ပေါဲရုဲမာဲ ဟွံ ဓဝ်ယာတုဲ စဵုကဵုဒပ်ပၞာန် သီထိၚ်ထောံအဝဵုကၟိန်ဍုၚ် ပ္ဍဲသၞာံလောန်ကၠုၚ် ၂၀၂၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ ရ။ နူစသ္ကိုပ် ပၞာန်မေန်အံၚ်လှာၚ် သီအဝဵုဍုၚ်တုဲဂှ် ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတံ မံက်ခတဝ်ကၠုၚ်ပြးဇးတုဲ ပွပလီုပလာ်ပလာပ်ပထုဲတံ ဆက်ဒှ်ကၠုၚ် ဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်ရ။

ရဴဒဴပၞာန်ဂမၠိုၚ် (Photo: American Jewish World Service)

အသိၚ်မနောဒေါသလ္တူ ပွသီအဝဵုဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ရဲထ္ၜးဆန္ဒတံ ဟွံဗက်နဲၜိုဟ်လလံ၊ ကၟာတ်ပလီုထောံ ဂၠံၚ်အာ ကၠုၚ်၊ အရာပ်လုပ်တိတ်ကီု၊ သီုဗိုတ်ကၠဟ်ကု ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တုဲ လပါ်ပၞာန်လေဝ် ကလေၚ်ပၠန် ပတိတ်ပၟိၚ်ပၞာန် ကေတ်ကၠုၚ် အရေဝ်ရ။ ဒပ်ဂီုကၠီုပၞာန်တံ ဗက်ရပ်၊ ဗက်ပန်တုဲ ရဲထ္ၜးဆန္ဒတံ ချိုတ်အာနွံ၊ ညးဒးဒုၚ် ပျဲပျာံ၊ ဒး ဒုၚ်ရပ်စုတ်ထံၚ်သ္ၚိစာတ်တံ ဒှ်တိုန်ကဵု လၟိဟ်လုပ်လ္ၚီရ။

ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဂကူဗၟာတၟိ

နူပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ အသိၚ်သ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်တုဲ ရဲဂကောံအေန်အေဝ်ဒဳကဵု ရဲဒစဵုဒစးအဝဵုပၞာန် ချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ဗီုပြၚ်နာ နာတံ လုပ်ပေါဲဗ္တိုက်ရပ်ကၠုၚ်လွဟ်ရ။ ဂကောံဒစဵုဒစးဂတၟိမံက်တိုန်တုဲ သ္ပသ္ဇိုၚ် ပ္ဍဲဒေသဇကု ချဳဒရာၚ်အာ နဲဒ မၠုက်ဂှ်နွံ၊ စိုပ်အာ တိဍာ်ပၠန်ဂတးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တုဲ ပံၚ်တောဲချဳဒရာၚ်အာလေဝ်နွံတဴရ။ (ဂကောံဒစဵုဒစး ကောန်ဂကူဗၟာဝွံ ပံက်အဓိပါဲ လ္တူဂကောံ ဟွံဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ပရေၚ်ကောန်ဂကူတုဲ ဗ္တိုက်သရိုဟ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဗီုပြၚ် ဗော် ကောံမျူနေတ်၊ ဗော်ဆာန်ဍုၚ်ဥူနု တံရောၚ်။)

ဂကောံရပ်လွဟ်ဒစဵုဒစးကု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဒုၚ်ကေတ်ယၟု ဒပ်ပၞာန်စဵုဒၞာညးဍုၚ်ကွာန် (PDF) တုဲ ချဳဒရာၚ် ဒၟံၚ် ဒေသညးကဵုညးအိုတ်ရ။ နူစဂကောံတံဏံ မံက်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဒေသသကိုၚ်၊ ချေၚ်၊ ကချေၚ်၊ ကယာ၊ ကရေၚ် တံတုဲဂှ် ဍေံဗြေဝ်တိုန် စိုပ်အာရးဒေသတနၚ်သြဳ၊ တွဵုရးမန်ကီုရ။ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် ဂကောံဏံ တန်တဴဒၟံၚ် လပါ်သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာဍုၚ်မန်၊ ခရိုၚ်သဓီုတုဲ ပ္ဍဲသၠုၚ်ကျာဍုၚ်မန်ဂှ် တန်တဴဒၟံၚ် သ္ကုတ်ဗၟံက်ရေဝ် မနွံသၟဝ်တိဍာ်အုပ် ဓုပ်ကရေၚ်ရ။ ဂကောံရပ်လွဟ်ဂကူဗၟာတံဏံ ဂွံကၠုၚ်အရီုဗၚ် ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ကွတ်ပၞာန် နူဂကောံပၠန်ဂတး ကချေၚ်၊ ချေၚ် ကရေၚ်၊ တအၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲတံတုဲ နူရပ်လွဟ်ဂြိုပ်ဂှ် ဒှ်တိုန်ကၠုၚ် ကဵုလွဟ်ဂတာပ်ခေတ်ရ။ လၟုဟ်မ္ဂး ဂကောံတံ ဏံကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗက်ဗ္တိုက်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ၊ သီုလုပ်သီဗ္ဒိုပ်တုဲ ပ္ဍဲဒေသသကိုၚ်၊ ကယျာ၊ ချေၚ်၊ ကရေၚ် တံဂှ် ရမျှာၚ်လွဟ် သ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်ရ။

ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဂိ၊ ဒးဝပ် သီုချိုတ်အာ လၟိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ သ္ဒးဒုၚ်သီဏာဒၞာဲဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ စကာကၠုၚ် သီုပၞာန် ကျာတုဲ ဗက်ပန် ဒၞာဲဂကောံပၠန်ဂတးတန်တဴတံရ။ ဟိုတ်နူပေါဲပၞာန်တုဲ ပ္ဍဲဒေသ ချေၚ်၊ သကိုၚ်၊ ကယျာ၊ ကရေၚ် ဍာဲတေံဂှ် ဍုၚ်ကွာန်သ္ၚိဌာန် လီုလာ်၊ အကြာဂၠဴၜါဓေံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သ္ဒးဂြိပ်ဆုဲပြံၚ်အာအိုတ်ရ။ ပၟတ်ပၞာန် ဂဵုကၞာန်တုဲ ညးဗြဴ၊ ညးဗျု၊ သီုကောန်ၚာ်တံ သ္ဒးဒဴ ပ္ဍဲဂြိုဟ်၊ ပ္ဍဲပယျဵု ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ် ဍုၚ်သေံ၊ ဍုၚ်ဂလာ ဒေသ ဟံၚ်ပြာ်တေံ လၟိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်နူပၠံၚ်အဝဵုတုဲ ပဍိပက္ခကြံၚ်၊ ရုသံၚ်ဒှ်ပၞာန်ဍုၚ် ပၟတ်ဂဵုစှေ် အလုံရးမွဲဂှ် စိုပ်ကၠုၚ် ဒေသဍုၚ်မန်ကီုရ။

ရံၚ်ကေတ်အသိၚ်ပၟတ်ပၞာန်ဂဵုဒၟံၚ် ဗီုတံဏံဂှ် သ္ဂောံပလိုတ်ကၠေံ ပြဟ်ပြဟ်ဟွံလောဲရ။ မုဟိုတ်မ္ဂး ဂကောံဒစဵုဒစး တံဏံ မံက်တိုန်ကၠုၚ်ဗီုပြၚ်နာနာသာ်ဂှ် ဟိုတ်နူဒုၚ်ဟွံမာန်တုဲ ကတဵုကၠောန်ကၠုၚ် ပြဟ်ပြဟ် ဟွံဂွံချပ်ဇန်လဝ် ကီုလေဝ် လၟုဟ်မ္ဂး ကတဵုဒှ်တိုန် လၟိဟ် ဗၞတ် ၂၀၀-၃၀၀ က္ဍိုပ်ရောၚ်ဂှ် ရဲလ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲပရေၚ်ဂီုကၠီု အ္စာသုတေ သန မွဲဟီုဂးလဝ်ရ။

ပၟတ်ပၞာန် ပၠိုတ်ဟွံမာန်ဏီ

ဇြဟတ်ဂကောံ (PDF) ဝွံ နွံဒၟံၚ် ကဵုဠက်တုဲ တော်ဆဝါတ်ဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲခရုၚ်သဓီု မွဲဓဝ်ဂှ် နွံဒၟံၚ် ဗၞတ်ၜါလ္ၚီရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် နူဂကူမန်ညးမချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒပ်ကရေၚ်မွဲရ။ သ္ဒးကၠိုဟ်လဝ်မွဲသာ်ဂှ် အသိုန်အလိုန်ပရေၚ်သီ အဝဵု အလန်ဏံဝွံ သ္ကာတ်မြဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ ပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်ဏံဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳသၟးဟွံက သီုညးဍုၚ်ကွာန် လ္တူဍုၚ်၊ ကောန်ကွာန်ရး၊ ဗၟာအညာကီု သီုတနၚ်သြဳ၊ တွဵုရးမန်၊ ကရေၚ်တံ ပါဒၟံၚ် ပေၚ်ထာတ်ရ။

ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ ပရေၚ်သီအဝဵု ၂၀၂၁

ညးဍုၚ်ကွာန်တံ စကာအေန်တာနိတ်ဖေအ်ဗော်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်၊ ပရေၚ်ကၠောံခ္ဍ၊ အာကၠုၚ် လောဲသွာကၠုၚ်၊ ရဴအာစိုပ် ဍုၚ်မ္ၚးလေဝ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ အခေါၚ်အရာဍုၚ်မ္ၚး ကောန်ဍုၚ်ဗၟာတံ ဆဵုဂ္ဗလဝ်ကီု၊ ကေၚ်မံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ခေတ်ဒဳမဝ် ကရေဇြဳ ပွိုၚ်စှ်သၞာံ (၂၀၁၀-၂၀၂၀) တံဂှ် ဟွံဒုၚ်တဲ သၟဝ်တၠအဝဵုပၞာန်ရ။ ဟိုတ်တံဏံရ ပရေၚ်ဒစဵုဒစးတၠအဝဵုဝွံ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ပေၚ်ဇဳ သီုဍုၚ်သီုကွာန်၊ သီုရဲဝါတ်ဝါတ်သီုသေဌဳ၊ သီုတၠပညာ သၟာသုခုမတံအိုတ်ရ။ ပေါဲဗ္တိုက် ဗကပ်ဗဗေၚ် ပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ် မံက်တိုန်ကၠုၚ် ဗီုပြၚ်နာနာတုဲ သၟတ်ခေတ်တၟိ (Generation Z) တံလေဝ် ပါ လုပ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ရ။

ရံၚ်ဇြဟတ်လပါ်ပရေၚ်ဍၚ်ကွာန်မ္ဂး ဂကောံဒစဵုဒစးတံ ပံက်တိုန်ကၠုၚ် ကမ္မတဳသ္ၚိကၠတ်ထဝ်ကဵု အလဵုအသဳ ညဳသၟဟ် (CRPH/ NUG)၊ ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် နအလဵုအသဳပြိုၚ်ပကာန်ရ။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ညာတ် လ္တူဂကောံ ဏံဂှ် ကေံဇျှာပ်လဝ် လညာတ်မဟာဂကူကဵု မဟာဗော်ရ။ ဂကောံတံဏံ စန်ဒက် ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဟွံ မာန်ကီုဂှ် ဂွံအရီုဗၚ် ဗၞတ်ထေက်ကြိုက်ရ။

လပါ်ဍၚ်မ္ၚးဂှ် ဂကောံအလဵုအသဳပြိုၚ်ပကာန်ဏံ ဂွံကၠုၚ်ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ဍုၚ်ပလိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ စဵုဒၞာကၠုၚ် အလဵုအသဳပၞာန် ညံၚ်ဟွံဂွံဒုၚ် သ္ပစၞးပ္ဍဲဂကောံကုလသမဂ္ဂ၊ ဂကောံအေဇြဳယာန်တံမာန်ကၠုၚ်ရ။ ဂကောံတံဏံ အာက္ဍိုပ်တုဲ ဂၠာဲကၠုၚ်သြန်ဂအုံကီု၊ စန်ဒက်ကၠုၚ်ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ ဗွဲသ္ၚိတ်ဇြ (Silent strike) ပ္ဍဲ ၂၀၂၁၊ ဂိတု ဒဳဇြေန်ဗါတေံဂှ် အံၚ်ဇၞး ဗွဲထေက်ကြိုက်ရ။ ရံၚ်တၠုၚ်လအာဏံမ္ဂး ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ဍုၚ်နာနာကု အပ္ဍဲဍုၚ်တံ နွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ပေါဲဗ္တိုက်ဏံ ဆက်ဂၠိၚ်အာပၠန်ရောၚ်။

အလဵုအသဳမၚ်ဍုၚ် ကံၚ်သဳပၞာန်

သီအဝဵုတုဲဂှ် ဒပ်ပၞာန်တံ ပံက်ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲ အုပ်ဓုပ်ကၠုၚ် အကြာရုသံၚ်ထုဲထံၚ်ဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲဂကောံဝွံ သ္ကိုပ်ပၞာန်တံ ပါလုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ရဲနူဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကဵုဗော်ဍောတ်တ်တံပါဒၟံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူ သီအဝဵုတုဲ ရပ်ထိၚ်ထောံသၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ် မပတံ သမ္မတဥူဝေန်မျေအ်၊ အံၚ်သာန်သုကျဳ တံကီု၊ ပွ ဓဇန်လ္တူရဲဒစဵုဒစးတံတုဲ ဂကောံဂၠးတိဗွဲမဂၠိၚ် ဟွံသ္ပသမ္တီကု ကံၚ်သဳပၞာန် နအလဵုအသဳ ဗဗွဲသၞောဝ်မွဲရ။ ပ္ဍဲ ၂၀၂၁၊ သြဂါတ် ၁ ဂှ် ကံၚ်သဳဏံ ပြံၚ်သၠာဲထောံယၟု နအလဵုအသဳမၚ်ဍုၚ်တုဲ ဟီုဂးကၠုၚ် စၟဳစၟတ်ပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲ တြေံတုဲ ဆက်ကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတၟိရ။

အလဵုအသဳပၞာန် ကေတ်ကၠုၚ်အရေဝ် လ္တူရဲဒစဵုဒစးတံ လၟိဟ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ရပ်မၞိဟ်ဟွံဂွံမ္ဂး သီပိုန်ဒြပ်သ္ၚိဌာန်၊ ဗက် ရပ် ကောံဒေံမိမ ညးတံရ။ အဃောထ္ၜးဒၟံၚ်ဆန္ဒဂှ် ဗက်ဇီုကပိုက်ကဵုကွဳစက်လေဝ် နွံကၠုၚ်ရ။ အတိုၚ်စရၚ်နူ ဂကောံရီုဗၚ်ကောန်ထံၚ်သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (AAPP) မ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ နူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ စိုပ်ဒဳဇြေန်ဗါ ၂၁ တေံဂှ် ညးသ္ဒးဒုၚ်ချိုတ်အာ (၁၃၅၂)၊ သ္ဒးဒုၚ်ရပ်အာ (၈၁၅၃)၊ ဒးပၟိၚ်ဂစိုတ် (၃၆) တၠရ။

လပါ်ဍုၚ်နာနာဂှ် အလဵုအသဳပၞာန် ၜိုန်ရဟွံဂွံပရေၚ်ထံက်ဂလာန် နူဍုၚ်ပလိုတ်တံကီုလေဝ် ဂွံဒၟံၚ် ဇြဟတ်ဍုၚ် ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ်ဇကုရ။ ဍုၚ်ကြုက်ဝွံ စဵုဒၞာဒၟံၚ် အလဵုအသဳပၞာန် ပ္ဍဲကုလသမဂ္ဂတုဲ ဍုၚ်အေန်ဒဳယျာ၊ ဍုၚ်သေံ၊ ဍုၚ်အာ ဇြဳယာန်လ္ၚဵုတံလေဝ် ဆက်ဆောံဒၟံၚ်ကဵု အလဵုအ သဳပၞာန်ရ။ ၜိုန်ဍုၚ်နာနာတံ တပ်ဒဏ် ကၟာတ်လဒဵုလဝ်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန် ဂွံဒၟံၚ် ကပေါတ်ပၞာန်နူ ဍုၚ်ရာတ်ရှာ၊ ဍုၚ်ဂလာတံဖိုအ်ရ။

ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ

ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဝွံ ဒှ် (Institution) ဝှ်ကြံၚ်မွဲ ဒက်ပတန်လဝ်ဗွဲ မခိုၚ်ကၠိုက်ရောၚ်ဂှ် ကယျာန်ဟွံဂွံရ။ နူစ ဒက်ပ္တန် ကၠုၚ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သၟဝ်အာက္ဍိုပ်ဗိုလ်အံၚ်သာန်တေံ လုပ်ကၠုၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ကုအၚ်္ဂလိက်ကဵု ဂျပါန်တံတုဲဂှ် ဒပ်ပၞာန်ပါ လုပ်ကၠုၚ် ကဏ္ဍအဓိက ပ္ဍဲပရေၚ်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာရ။ နူဍုၚ်ဗၟာ ဂွံသၠးၜး ၁၉၄၈ တေံဂှ် ဗော်ကောံမျူနေတ်ဗၟာ၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ကရေၚ်ကဵုမန်တံ ရပ်လွဟ်ဒစဵုဒစးကၠုၚ် ဒှ်ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ် ဗ္တိုက်ဖအိုတ် ဂကောံဒစဵုဒစးတံ ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ။ ပ္ဍဲ ၁၉၆၂ ဂှ် ထ္ၜးဟိုတ် တၞဟ်နစဵုဒၞာပရေၚ်ပံၚ်ကောံကၟိန်ဍုၚ်တုဲ ဗိုလ်နေဝေန် သီထောံအဝဵုရ။ စနူဂှ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဂွံအခေါၚ်အုပ်ဓုပ်ကၠုၚ် ကၟိန်ဍုၚ် စဵုကဵု ၁၉၈၈ ပွိုၚ် (၂၆) သၞာံရ။

သၞောဝ်ဥပဒေဇကု ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် တံၚ်ဓဇက်၊ ပညပ်ကေတ်တုဲ အုပ်ဓုပ်ကၠုၚ်ကၟိန်ဍုၚ် (နသၞောဝ်ဥပဒေ ဒက်ပတန်ဍုၚ် ၁၉၇၄၊ ၂၀၀၈) တံတုဲ ဒပ်ပၞာန်တံ ကေတ်ကၠုၚ်ဒၞာဲ ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရ။ ပ္ဍဲသၞောဝ် ဒက်ပတန် ဍုၚ် ၂၀၀၈ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ပါဒၟံၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိကၠတ်ထဝ် ၂၅ % တုဲ ဌာနမၚ်မွဲပယျဵု၊ ကေၚ်ကာပ္ဍဲဍုၚ်၊ စဵုဒၞာတံဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန် ရုဲစှ်ပတန်ကေတ်ရ။ ပ္ဍဲစက်ယျာန်အလဵုအသဳဂှ် လုပ်ဖန်က်၊ သယံဇာတ ဍုၚ်လေဝ် ဖန်ဇန်ပိုၚ်ပြဳကၠုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵု သၞာံရ။

သဘၚ်ကၞာ တ္ၚဲဒပ်ပၞာန်

ရံၚ်ကေတ်လ္တူစရၚ် ဂၠိုက်ဂၠာဲလဝ်မ္ဂး ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နွံဒၟံၚ်ဗၞတ် (၅၀၀,၀၀၀) ရောၚ်သ္ဂးရ။ လွဟ်ဂတာပ် ခေတ်၊ လွဟ်ဇၞော် မပတံ ၁၀၅ မမ၊ ၁၂၀ မမ၊ ၁၂၂ မမ၊ ၁၅၅ မမတံ နွံတုဲ ပိုၚ်ပြဳလဝ်က္ၜၚ်ဍာ်၊ က္ၜၚ်ကျာဗ္တိုက်၊ ကာခြပ်၊ ကာပသဲတံ နွံတဴရ။ ပ္ဍဲဒပ်တိုက်ဂှ် ဒပ်ရးဒေသ ၁၄ ဒပ်၊ မှောံဒပ် ၁၀ ဒပ်၊ ဒပ်ကောပ်ကာဲပၞာန် (စကခ) ၂၀၊ ဒပ်ပရအ်ဇိုၚ် ၅၃၄ ဒပ် နွံရ။ ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ကျာဂှ် ကောန်ပၞာန် နွံ ဗၞတ် ၂၃,၀၀၀၊ က္ၜၚ်ကျာနာနာ ၁၄၈၊ က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲ ၈၃ မ၊ ဒပ်ပၞာန်ဍာ် ကောန်ပၞာန် ၁၉,၀၀၀ ဇကု၊ က္ၜၚ်ပၞာန် ၁၂၂ မဂွံလဝ်ရ။ အကြာကၟိန်ဍုၚ် ၁၄၀ ဂှ် ဇြဟတ်ပၞာန်ဗၟာဝွံ ဒတူဒၟံၚ် လၟေၚ် ၃၈ တုဲ၊ ပ္ဍဲအေယှာဗၟံက်သၠုၚ်ကျာဂှ် နွံဒၟံၚ် လၟေၚ် ၄ ရ။ နလၟိဟ် ကောန်ပၞာန်မ္ဂး သၟာၚ်နူဗဳယိတ်နာံမ္ဂး ဇြဟတ်ဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ပတိတ်ကပေါတ်ပၞာန် လၟိဟ်သၠုၚ်အိုတ်ရ။ ပရေၚ် ကမၠောန် ပိုန်ဒြပ်ဒပ်ပၞာန်ပိုၚ်လဝ် နွံဒၟံၚ် (၁၂၀) ရ။ ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်နွံဒၟံၚ် ၈၀,၀၀၀ ပြၚ်တုဲ ဒပ်ညးဍုၚ်ကွာန် (ပြည်သူ႕စစ်) ဗၞတ်ကဵုဠက်၊ ဒပ်မၚ်ပယျဵု (BGF) နွံဒၟံၚ် (၂၃) တံဒပ်ရ။ ရံၚ်ကေတ်ဇြဟတ်တံဏံမ္ဂး ထေက်ကဵု သဒးအထေၚ်ဇၞော်ရ။ ဆ္ဂးအကာဲအရာ စိုတ်ဓါတ်၊ စရာဲပၞာန်၊ ဓဝ်ညဳသာ၊ ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ညးဍုၚ်ကွာန်ကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးတော်ဆပၠန်ရောၚ်။

(တၚ်ကံက်နုက်- ဗညာအံၚ်၊ ဌာန်ပရိုၚ်ဧရာဝတဳ။ ဆက်ဗှ်အာ လၟေၚ် ၂ တေံပၠန်ညိ)