မူဝါဒကြုက် ၜဳမှာသၟိတ်ၜါ

ပ္ဍဲကဵုအလဵုအသဳဍုင်ကြုက် မူဝါဒၜဳမှာသၟိတ်ၜါ နွံမံင်ခိုင်င်ကၠိုက်က်ရောင်၊ ဂၠံင်ၜဳမှာသၟိတ်အေန်ဒိယ (Indian Ocean) ဝွံ အတိုင်ပၟိက်ကြုက် သွက်ဂွံထပၠုပ်နင် ကၠေင်ဍေင်နူဒေသဗၟံက်လဒေါဝ် (Middle east) ကေုာံ ဗၞိက်အပြောံ နူဒေသအာဖရိကတေံ င္ရုဟ်မးတန်န်တံဂှ်ကီု မွဲပၠန် နူကဵုဂၠံင်ၜဳမှာသၟိတ်ဖသိဖိတ် (Pacific Ocean) ဂှ်လေဝ် ဗၞိက်တိတ်နူဍုင်ကြုက်နာနာအိုဿီုတံ သွက်ဂွံတြးပတိတ်ဏာ အလုံဂၠးတိမွဲကီုရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ မှာသၟိတ်ၜဳအေန်ဒိယဂှ် သွက်ဍုင်ကြုက် ဒှ်ပၞော်လုပ် Import, ဂၠံင်ၜဳမှာသၟိတ်ဖသိဖိတ်ဂှ် ဒှ်ပၞော်ပတိတ် Export ဒှ်မံင်တုဲ ၜဳမဟာသမုဒ်ၜါဏံဝွံ သွက်ဍုင်ကြုက်မ္ဂး နကဵုပထဝီ ဒှ်မံင်လမျီုအတေင်ဆီ အရာကိစ္စဇၞော်အိုတ်ရောင်။ မဟာသမုဒ်ဖသိဖိတ်ဂှ်မ္ဂး စပ်ကဵုအရာပရေင်ဍုင်ကွာန်ကီု ပရေင်ပၞာန်ကီု သွက်ဂွံထပၠုပ်ပတိတ် ကပေါတ်နဲကဲအဆံင်လှုင် မဟာဗျူဟာကြုက်ဂှ် ဒှ်မံင်အဓိက မွဲရောင်။

ဟွံတတ်နူ ပၞော်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာမ္ဂး နကဵုကြုက် သွက်ဂွံဍစိုပ်အာ မှာသၟိတ်ၜဳအေန်ဒိယဂှ် ဟွံလောဲသွာ။ ၜဳဂင်ဘင်ဂလာ၊ ပြင်ၜဳဒေသရခေင်၊ ပ္ရံက်ၜဳမုတ္တမ၊ ၜဳဒေသမန် ရးတနင်သဳတံဂှ် ဆက်စပ်မံင်ကဵု မှာသၟိတ်ၜဳအေန်ဒိယရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံပၠုပ် Import ဂၠံင်ၜဳမှာသၟိတ်ၜဳအေန်ဒိယဂှ် ဍုင်ဗမာဝွံ နွံမံင်ဒၞာဲ အဆံင်အဂ္ဂမဟာဗျူဟာဍုင်ကြုက်ရ။

ပ္ဍဲဍုင်အဝ်ဇြဳလေဝ် မူဝါဒ မှာသၟိတ်ၜါ နွံမံင်ကီုရ။ သွက်ဂွံစဵုဒၞာဍုင်ဂှ် ဒက်ပတန်လဝ် ဒပ်ဍာ်မှာသၟိတ်အေန်ဒိယ ကေုာံ ဒပ်ဍာ်ဖသိဖိတ်ၜါဒၞာဲ နွံမံင်တုဲ စဵုဒၞာလဝ် ဍုင်ညးတံရ။ မွဲအလုံဂၠးကဝ်မ္ဂး ဗွဲမအောန်အိုတ် ဍုင်ၜဳမှာသၟိတ်ၜါ နွံမံင် (၂၂) ဍုင် ဂွံဆဵုရ။ အမေရိကာန်၊ ကနေဒါ၊ ဂွာတဳမာလာ၊ နဳကရာဂွါ၊ ကအ်သကာရဳကာ၊ ကိုဠာန်ဗဳယာ၊ အာဖရိကသၠုင်ကျာ၊ ရတ်ယှာ၊ နဝ်ဝေ ကေုာံ ဍုင်အဝ်သတေလျတံဂှ် ဆက်စပ်မံင်ကဵု ၜဳမှာသၟိတ်ၜါရ။

ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဗၟာမ္ဂး ဍုင်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် အဆံင်ဒုတိယဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် ဒှ်မံင်ဍုင်ကြုက်ရောင်။ ဒဵုကဵုသၞာံ ၂၀၂၃ အဝ်ဂါတ်တေံ ကြုက်ဓလိုက်လဝ်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲဍုင်ဗမာ သြန်ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ဗၞတ် ၂၂ ဗဳလဳယာန်နွံမံင်ရ။ ကိုန်အစဳဇန် သၞေဟ်ၜင်ဇြိုဟ် ကျံက်ဖျူ၊ ကိုန်အစဳဇန်တၟေင်ဒေသပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ ဂၠံင်ကွဳပၟတ် ကျံက်ဖျူ-မာန်တလေဝ်၊ ပၠံင်သၟုဟ်ဓါတ် ကြုက်-ဗၟာ ကေုာံ ကိုန်အစဳဇန်တၞဟ်ဟ် အပံင်ဖအိုတ် (၁၁) ဂကူ နွံမံင်ရောင်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒေသရခေင်ဟီုမ္ဂး ဒှ်မံင်အတေင်လမျီု သွက်ဍုင်ကြုက်မွဲကီုရ။ အပ္ဍဲဒေသရခေင်သၟးဂှ် ကြုက်ဓလိုက်လဝ်တမ်ရိုဟ် နွံမံင်သြန်ဒဝ်ဠာ ၈ ဗဳလဳယာန်ဂးရ။ (၁ ဗဳလဳယာန် = ၁ လ္ရီသင်ဃဲ)

နူကဵုတွဵုရးယူနာန် ဍုင်ကြုက် ဒဵုစိုပ်တွဵုရးရခေင် သ္ရောဲခြာမံင် ကဳလဝ်မဳတာ ၁၇၀၀ ။ နူကဵုကျံက်ဖျူ ဒဵုကဵုပယျဵုယူနာန် ဇမၠိင်ပၠံင်သၟုဟ်ဓါတ် နွံမံင် ၉၇၃ ကဳလဝ်မဳတာ။ ဂၠံင်သၟုဟ်ဓါတ် ရခေင်-ယူနာန်ဏံဂှ် သွက်ဍုင်ကြုက်မ္ဂး ဒှ်မံင်အတေန်လမျီု မွဲတၞုင်ဏောင်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍုင်ဗၟာဂှ် ဆက်စပ်မံင်ကဵု ၜဳမဟာသမုဒ်အေန်ဒိယ ဒှ်မံင်တုဲ မူဝါဒကြုက် ၜဳမှာသၟိတ်ၜါဏံ ညံင်သ္ဂောံအံင်ဇၞးအာမာန်ဟီုမ္ဂး ဍုင်ဗၟာနွံမံင်အကြာမွဲဂှ် ချိုတ်တ်ဂျိုင်င် ကြုက်တံ နွံမံင်ပၟိက်အိုတ်အစောန်ရောင် မိက်ဂွံသ္ဂးရအဴ။

ဗီုတိ (ISP China desk)