ၝတအ်ချိုတ်မှ ဍုၚ်ကွာန်ၜိုဟ်

ကောန်ဂကူပိုဲတအ် ဗွဲဒဒှ်အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကြဴနူသၞာံ၁၉၉၅တေံတုဲဂှ် ဒးဆဵုဂဗကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာစံၚ်ကွာန် ဂှ်တုဲ အလုံဂကူမန်ခေတ်တၟိ မဟွံကေၚ်ဆဵုဂဗလဝ်ကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာစံၚ်ကွာန် ပလီုကွာန် မွဲလှ်ေတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ် ဂၠိုက်ကဟောံဂၠမ်စိုတ် သီုဒှ်ဒေါသဇၞော်ကဵုဇြဟတ်၊ ဆဂး သွက်မၞိဟ်အယုက်ဇၞော်ဇၞော် မဂတာပ်လဝ်ပၞာန်အ ပ္ဍဲဍုၚ်ခေတ်ကၠာတေံဂှ် ဟွံဒှ်အမ်သဝ်၊ မၞိဟ်ခေတ်တၟိတအ် ဆဵုညာတ်နမတ်ဟေၚ် ပတှ်ေမဂး အလန်ဏံ ဂွံဆဵုကေတ်ပြာပြာကတ်တ် ဍေံမတုပ်သၟဟ်ကဵုဒၞာဲတိဍာ်မဒှ်ပၞာန် အလုံမွဲဍုၚ်ဂှ်ရောၚ်။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာခေတ် ကၠာတေံကဵုခေတ်လၟုဟ် ဒ္ဂေတ်ဗက်မံၚ်ပဝ်လဇြဳတုပ်ပ်ရောၚ်ဂှ် ဗဂပ်ဖျပ်တုဲ ကၠိုဟ်ကေတ်မာန်ရ။

ကွာန်ဓမ္မသ လၟိဟ်သ္ၚိၜိုတ်ဒစိတ်စှော်က္ဍိုပ်ကၠံ ဒးဒုၚ်စံၚ်ကၠေံ ပ္ဍဲဂိတုမာတ် (၂၇)ဂှ်တုဲ သွက်ကောန်ဂကူ မန်အလုံလိုက်တအ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်ပ္ဍဲလာၚ်ဂှ်တုဲ ဒေါသညးတအ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ညံၚ်ရဴပၟတ်ကၠာၚ်နရက်ရ။ မွဲလပါ်ပၠန်ဂှ် ဒှ်မံၚ်ဒေါသသၟးဟွံတုဲ တီကေတ်အိုတ်တုဲ ညံၚ်ဂွံညဳသာတုဲရီုဗၚ်အာညးသကအ်မာန်ဂှ် ဗီုညးကဵု ညး ကတဵုကၠောန်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဂလာန်တၠဂုန်အစာမွဲဇကု မဟီုလဝ်ဂှ်မဂး “ပေဲါဗတိုက်ကဵုပေဲါပၞာန်” ဂးတုဲ ကွာန်ဓမ္မသ ဒးဒုၚ်စံၚ်ဂှ် ဆအယာံမာတ် ပရေၚ်လေၚ်ဒိုက် ဍေံမကတဵုဒှ်ကၠုၚ် နူပေဲါဗတိုက်ဓဝ်ကွေံဏီဂှ်တုဲ သွက်ပေဲါပၞာန် မရုန်ဂစာန်ဗၠးၜးဂကူပိုဲဂှ် အာဂတနူဏံ လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်နူဏံကဵုစှော်ဆ ကၠံဆမာန်ဏီရောၚ် ဂှ်တုဲ ညးညးအဲအဲ ညံၚ်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်စလဝ်မာန်ဂှ် ဒှ်အဓိကမအာတ်မိက် ပ္ဍဲခေတ်ကာလပစ္စုပ္ပန်ဝွံရောၚ်။

“လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ၚ်အလန်ဏံ ကဵုဂွံဒှ်အလန်လကြဴအိုတ်ညိ” ဂလာန်ကဵုဇြဟတ်စိုတ် နူကောန်ဂကူပိုဲတအ် သာ်ဝွံလေဝ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ဂှ်တုဲ အဓိပဲါဍေံဂှ် ဍုၚ်မိက်ဂွံလီု လီု၊ လမျီုမိက်ဂွံအိုတ် အိုတ်၊ အလန်ဏံ ညံၚ်ဂွံ ဗၠးၜးဂှ် ဒးရုန်ဂစာန်အာညဳညဳရောၚ်ဂှ် လိက်ဂှ် မိက်ဂွံဟီုရ။
အလန်ဏံ ပိုဲဟွံဗၠးၜးတိတ်အာနူသကေံတဲဒပ်ပၞာန်ဗၟာ မကြမ်ဓဇန်ဂှ်ဏီမဂး တၞောဝ်ဒတောဝ်ဂတတေံ ကြက်ဒးဆဵုဂဗအာ ပမာသာ်ဝွံမာန်ဟေၚ်ရ။ အလန်ဏံဝွံ သွက်ဂွံဗၠးၜးဂှ် ဒှ်အလန် ဒှ်အခိၚ်ခိုဟ်အိုတ်မွဲရောၚ် ဂှ်လေဝ် က္ဍိုပ်သကိုပ်ပၠန်ဂတးမန်တအ် ဟီုတော်ဆလဝ်ရ။ မူဟိုတ်ရောဟီုမဂး အခိၚ်ဏံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ကာလ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဇြဟတ်ဍိုန်လျအိုတ်မွဲ ပ္ဍဲကြဴနူပၞာန်ဂၠးတိဒုတိယတေံရောၚ် ဟီုမာန်ရ။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် တအ်လေဝ်ကီု၊ ပၠန်ဂတးဗၟာဒေသသကုတ်လတူကေုာံသကုတ်သၟဝ်တအ်လေဝ်ကီု ပံက်ကၠုၚ်မုက်ပၞာန် ပေၚ် ဍုၚ်ဇဳဒိုဟ်တုဲ ဗတိုက်မံၚ်ဂှ်တုဲ တိဍာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ညံၚ်ရဴရခေၚ်တအ်၊ တအၚ်တအ်၊ ကချေၚ်တအ်၊ ချေၚ်တအ်၊ ကရေၚ်ဍာဲတအ်၊ ဒေသဇၞော်သကာၚ်တအ်ဂှ် ညးတအ်ထိၚ်ဂွံလဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် လေဝ် စိုတ်ဓါတ်လီုလာ် ဖျေံမံၚ်လွဟ် ပ္ဍဲဇၟာပ်ပ်ပေဲါဗတိုက်ရ။ ကောန်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဟွံမွဲဂှ်တုဲ အောန်ဂှ်တုဲ ဒးစကာမံၚ်က္ၜၚ်ကျာ၊ က္ၜၚ်ဍာ်သၟးဂၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲပေဲါဗတိုက် ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ကအ်ဗိန်ဂှ် ဗွဲမလောဲသွာ ကောန်ပၞာန်ဗၟာ မဖျေံလဝ်ဒပ်ပ္ဍဲဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဂှ် ဖျေံကၠေံလွဟ်ဂှ်ရံၚ်ကေတ်မဂး ညးတအ် ဒုၚ်ပၞာန်ဟွံမာန်ရ။ ညးတအ်ဂွံ ထပက်ပၞာန်မာန်ဂှ် သ္ၚောဲလတူသ္ၚောဲရ။

ဒပ်ပၞာန်မန်ကဵုကရေၚ်တအ်ကီု၊ ပဳဒဳအာဖ်တအ်ကီု ပံၚ်တဲလုပ်ပေဲါဗတိုက် နဒဒှ်မဟာမိတ်ပၞာန်ဂှ် အလန်ဏံ ကေတ်ကဵုပေဲါအံၚ်ဇၞးဇၞော်ဇၞော် လောဲလောဲရောၚ်ဂှ် သက်သဳသာဓက အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်မံၚ်ရ။ ပ္ဍဲဒၞာဲတၞဟ်ဟ်တအ် ဒပ်ကံၚ်သဳပၞာန်ဗၟာ ဇၟာပ်ပ်ပေဲါဗတိုက် ကျမံၚ်ဂှ်တုဲ ဇၟာပ်ပ်မကျဂှ် ပန်ခြော် ပန်ရောဟ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဒေသဇၞော်သကာၚ်တေံမဂး ဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် လီုလာ်လေၚ်ဒိုက်အာလဝ် ဂၠိုၚ်နူကဵုကဵုစှော်ဆရ။ ပ္ဍဲရခေၚ်ဂှ် လေဝ် ဇြက်ဟီုဟွံမွဲရ။ ကောန်ဂကူရခေၚ်အလုံဍုၚ်တအ်လေဝ် သီုဟွံမွဲကဵုဟိုတ်ဖဵုမွဲသာ် ဒးဒုၚ်ရပ်စုတ်ထံၚ် ဓရတ်ကေတ်မံၚ်သြန်ရ။ ဂကူပိုဲတအ် ဒၟာနူဟွံဗှ်ကလၚ်ပရိုၚ်ဂှ်တုဲ ဟွံတီကၠးကၠးအိုတ်ရ။ တော်ကဵုဒေသ တအ်ဂှ်မဂး ပိုဲဒးလၟုဟ်ဂှ် ညိညဓဝ်ကွေံရ။
ပေဲါဗတိုက်ဒစဵုဒစးကဵုတၠအဝဵုပၞာန်ဝွံ လပါ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကဵုပဳဒဳအာဖ်တအ် ကေတ်ကဵုပေဲါအံၚ်ဇၞးမာန်ပေၚ်ၚ် ဂှ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ယၟုပရေံမံၚ်နဒဒှ်သ္ဍာံသ္ၚိဌာန်ညးဍုၚ်ကွာန်သၟးရ။ ကျကြာန်မာန်ကြအ် ညံၚ်ရဴအရေဝ် မန်ပိုဲ မဟီုဂှ်ကီု ကံၚ်သဳပၞာန်တအ် ကျဗက်ဂှ် ကြာန်လောန်ရ။ ကောန်ပၞာန်ဗၟာတအ် သီုဒပ် သီုမၞိဟ်တာလျိုၚ်ပၞာန်ဇၞော် ညံၚ်ရဴ သကိုပ်ၝောံဒပ် (တမ်မမႉး) တအ် ဖျေံမံၚ်လွဟ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဒပ်ညးတအ် စိုတ်ဓါတ်မိက်ဂွံဗတိုက်ပၞာန် စဵုဒၞာဒပ်တအ်ဂှ် ဟွံမွဲရောၚ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်မာန်ရ။ စိုပ်မွဲတ္ၚဲ ညးတအ် ဒးဒုၚ်စောဲအမှုဂဗုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိလေဝ်မာန်ဏီဂှ်တုဲ ညးတအ် ကၠောန်ကြာန်န်ခ္ဍၚ် ဒုဟ်ရာဇဝတ်ညးတအ် ဇၞော်ခ္ဍၚ်ရ။