ဝန်ဇၞော် နာဲချေတ်သိုင် မြော်ဂလာန်ပ္ဍဲတ္ၚဲကောန်ဂကူကၟိန်ဍုင်ဗမာ

၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ ၃၈ နှစ်မြောက် အမျိုးသားနေ့၊ နိုင်ချစ်သောင်း မိန့်ခွန်း

Sunthorn Sripenngern, 7.Feb,2020.

❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧❧

တ္ၚဲကောန်ဂကူဂှ် ဆေင်ကဵုမၞိဟ်မွဲဂကူဓဝ်ဟွံသေင်၊ ဆေင်ဒၟံင်သီုကဵုကောန်ဍုင်အရင် မပတမ် ကချေင်၊ ကရေင်၊ ကရေင်နဳ၊ ချေင်၊ ဗမာ၊ မန်၊ ရခေင်၊ သေမ် မွဲဟာန်ကေုာံကောန်ဂကူကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင်သီုဖအိုတ် ညးမတန်တဴဒၟံင်ပ္ဍဲဍုင်ရးပိုဲ မကော်ဂးကၟိန်ဍုင်ဗမာတ္ၚဲဏအ်ရ။

တ္ၚဲကောန်ဂကူဝွံ စတမ်ဝါဒိပ္ဍဲသက္ကရာတ်ခရေတ် ၁၉၂၀ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါဂှ် ကွးဘာဂမၠိုင်ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ဍုင်လဂုင် ဂမၠိုင် ဟွံတုပ်စိုတ်ကဵုသၞောဝ်ဥပဒေဘာတက္ကသိုလ်ဂှ်တုဲ ဗကပ်ဗဗေင်တိတ်ကၠုင်နူဘာတက္ကသိုလ်အိုတ်ရ။ အခိင်အခါဂှ် နာဲချေတ်သိုင် လေဝ် ဒှ်ဒၟံင်ကွးဘာတက္ကသိုလ်မွဲတၠကတ်ဗတောန်ဒၟံင်ပညာရ။

ဗကပ်ဗဗေင်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာတ်ခရေတ် ၁၉၂၁ ဂိတုဂျာန်ဏာဝရဳဂှ် ဘာကဝ်လိက်ကောန်ဂကူ ကတဵုဒှ်ကၠုင်မွဲပ္ဍဲအရာပ်ဗဟာန် ဍုင်လဂုင်ရ။ ဆဂး အစာဘာဟွံရုံဂပ်တုဲ ခြာဟွံလအ် ဘာကဝ်လိက်ကောန်ဂကူဂှ် မဒးဒေံါကၠေံတုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာတ်ခရေတ် ၁၉၂၁ ကြပ်အိုတ်ဂှ် ဘာကောန်ဂကူမနွံယၟု မျိုအ်မ(မြို့မ)ဂှ် မံက်တိုန်ကၠုင်ရ။

သပဟိုတ်နူဘာမျိုအ်မဂှ်ကတဵုဒှ်တိတ်ကၠုင်နူကဵုကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ်ဗကပ်ဗဗေင်တုဲ ဒှ်စၟတ်သမ်တီ ကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ် ဗကပ်ဗဗေင်ရ။ သပတမ်နူဂှ်တုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်သၞာံ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုင်တ္ၚဲကောန်ဂကူ သီုကဵု သၞာံ ၁၉၅၈ ဏအ်မဂး ကလိဂွံ ၃၈ သၞာံ ၃၈ လန်တုဲကၠုင်ရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲကောန်ဂကူမရနုက်ကဵု ၃၈ လန် သၞာံ ၁၉၅၈ ဝွံ ဝန်ဇၞော် နာဲချေတ်သိုင် မူဟီုလဝ်သာ်လဵုရောမ္ဂး…………..

❑ ပ္ဍဲကဵုဘာမျိုအ်မ ဗဗေင်ကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ် မၜံင်ပတိတ်နင်ဂှ် မၞိဟ်ဇမၞော်အုပ်ဓုပ်ဘာကီု အစာဘာဂမၠိုင်တအ်ကီု ကွးဘာဂမၠိုင်တအ်ကီု ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏအ် မနွံစိုတ်ညံင်ရဴဂကောံကောန်မွဲမိ ထတ်စောမ်ဒၟံင်ဏီ။ စိုတ်ဂကောံ ကောန်မွဲမိမဂးဂှ် ဒှ်စိုတ်ဇြဟာန်ဆာန်ညးသကအ် ညံင်ကောညံင်ဒေံမဂးရ၊ ဒးဟီုမွဲသာ်ပၠန်မဂး ပ္ဍဲဂကူမွဲမွဲကဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵုဂကူကောန်ဍုင်အရင် မပတမ်ကဵု မန်၊ ဗမာ၊ သေမ်၊ ကရေင်၊ ချေင်၊ ကချေင် တအ်ကဵုဒှ် ဇကုကဵုဇကု ဆာန်ညးသကအ်ညံင်ကောညံင်ဒေံဂှ် ဒှ်စိုတ်ဂကောံကောန်မွဲမိရ။ မုဟိုတ်မဒးဟီုပ္တိတ်သာ်ဏအ်ရောမဂး အခါလၟုဟ်ပ္ဍဲဍုင်ပိုဲဝွံ ရဲသၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်ကီု ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုင်ကီု ညးမွဲကဵုညးမွဲ ညးမွဲလပါ်ကဵုမွဲလပါ် စိုတ်ဇြဟာန်ဆာန်ညးသကအ် ကဟ်ဇတ်အောန်အာဂှ်ရ အဲမဒးဟီုရောင်။

အဃောသက္ကရာတ် ၁၉၂၀ တေံမဂး ကွးဘာတက္ကသိုလ်ပိုဲညးဂမၠိုင် ကွးဘာနွံပ္ဍဲဍုင်ဂမၠိုင်ကဵု ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုင်ဂှ် စိုတ်ပြးဆာဲညးသကအ်ဟၟဲ စိုတ်ဂကောံကောန်မွဲမိထတ်စောမ်သကာတ်မြဟ် ဗွဲမလောန်တုဲ ပ္ဍဲကဵုအရာဇကုမရင်တၠုင်ကၠောန်ကလောန်သွက်ဂွံစိုပ်တိုင်ပကဴဗၠးၜးဂှ် ကောံဓရီုညးသကအ် မွဲဂကောံမွဲကရောံတုဲ သီုစိုတ်သီုစရိုတ် ရင်တၠုင်ကၠောန်ကၠုင်ကလောန်ရ။

နကဵုစိုတ်ပရဲသာ်ဝွံ ဍုင်ပိုဲညံင်သ္ဂောံဂွံဗၠးၜးဂှ် အဃောကဍိုပ်သကိုပ်ရဲပရေင်ဍုင်ကွာန်ကီု သီုကဵုကွးဘာဂမၠိုင် ရင်တၠုင်ဒၟံင်ဂှ် ရိုဟ်ဒဒှ်သၞာံ စိုပ်ကၠုင်ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ မဂး ကၠောန်ဗဒှ်သဘင်တ္ၚဲကောန်ဂကူအိုတ်ရ။

ဗွဲကၠာတဲသက္ကရာတ် ၁၉၄၈၊ စိုပ်ဂိတုဂျာန်နာဝါရဳ ၄ မံက်မဂး ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်သီုဖအိုတ် သီုကဵု ဗော်ကမ်မျူဏေတ်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုအရာရင်တၠုင်ကၠောန်ကလောန်သွက်ဂွံဂွံအခေါင်ဗၠးၜးဂှ် ဒှ်ဒၟံင်မွဲဂကောံမွဲကရောံဖအိုတ်ရ။ ပဟိုတ်နူရင်တၠုင်ကၠောန်ကလောန် နကဵုစိုတ်ဂကောံကောန်မွဲမိဂှ်ရ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၁၉၄၈ ဂိတု ဂျာန်နာဝါရဳ ၄ မံက် ဖါနူဂယးပြဟ် ကလိဂွံအခေါင်ဗၠးၜးတုဲ ဂကောံဍုင်ဗၠးၜးပိုဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။

ကလိဂွံအခေါင်ဗၠးၜးတုဲ ခြာဟွံလအ် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတအ် တိတ်ဂြိုပ်တုဲ ပၠန်ဂတးကဵု အလဵုအသဳတအ်ရ။

စှ်ကသီု စှ်သၞာံ ယဝ်ရဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဟွံပၠန်ဂတးညးသကအ်မွဲသာ် နဒဒှ်ထၜးနမူနာ ကၠောန်အာကလောန်သွက်ဍုင်ကွာန်ဂွံဇၞော်မောဝ်ရာင်ဆာဲမဂး ဗၞတ်ဂလိုင်လဵုဂကောံဍုင်ကွာန်ပိုဲ ဂဵုမြဟ် ရာင်ဆာဲ ဇၞော်မောဝ်ဒၟံင်ဂှ် သ္ဇက်ဂွံဟီုထၜးဟၟဲကီုရ။ မန် ကရေင်တအ်လေဝ် ကိစ္စမဒးပၠန်ဂတးကဵုအလဵုအသဳ တအ်ဂှ်လေဝ် ဟွံဒးကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။

သပတမ်နူသက္ကရာတ် ၁၉၄၈ ဂိတုဂျာန်နာဝါရဳ ၄ မံက်တေအ်တုဲ ဒဵုကဵုလၟုဟ် အလုံမွဲတွဵုဂကောံပိုဲ သီုဖအိုတ် ယဝ်ရၜိုဟ်သြိုဟ်ဒၟံင်မဂး ဂကောံဍုင်ကွာန်ပိုဲဝွံ ဗြဲထဝ်ဗြဲသြန်ဂူဒၟံင်ရ။

အခါလၟုဟ် ပဟိုတ်နူစိုတ်စေတနာရဲပရေင်ဍုင်ကွာန် ကဵုစိုတ်စေတနာရဲကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုင် ကဆေတ်သဝ်စှ်ေအာ စိုတ်စေတနာဂကောံကောန်မွဲမိ ဇတ်ကဟ်သုန်ဂြာံအာဂှ်ရ အလဵုအသဳကေုာံရဲပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂမၠိုင် ပကင်ရင်အုပ်ဓုပ်ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ အလဵုအသဳပၟင်သ္ၚိ မကတဵုဒှ်ကၠုင်သာ်ဝွံရ။

အခါလၟုဟ် ပ္ဍဲဍုင်ပိုဲဝွံ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်နွံဂၠိုင်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်လဵုကဵုဒှ် ဒြဟတ်ဇၞော်တုဲ သၟိက်မိက်ဂွံဂွံအဝဵုအုပ်ဓုပ်ပကင်ရင်ဍုင်ကွာန် နကဵုနဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳအတိုင်သၞောဝ်သဇိုင်ဥပဒေ အုပ်ဓုပ် ဍုင်ကွာန်ဂှ်ဓမ္မတာဓဝ်ရ။ ဆဂးဂှ် အလဵုအသဳမပကင်ရင်အုပ်ဓုပ်ဍုင်ကွာန်ဂှ် ဆအယာံမာတ်မၞိဟ်ဗက်လက်ကရဴဇကု ဆအယာံမာတ်ရဲဇကုဂွံခိုဟ်စဟေင် ရင်တၠုင်ကၠောန်ကဵုတုဲ သွက်ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုင် သ္ဂောံခိုဟ်စဂှ် ဟွံကၠောန်ကဵုမဂး အယုက်အလဵုအသဳဝွံ ဍေံတန်ဒၟံင်လအ်အ်ဟွံမာန်ရ။

ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်လဵုဒှ်ဒှ် တိုန်ဒှ်အလဵုအသဳမဂး အလဵုအသဳဝွံဂှ် ဒၞာဲလဵုကဵုဒှ် သွက်ကောန်ဍုင်ကောန် ကွာန်ဂမၠိုင် ဂွံဒုင်စဂုန်ဖဵုတုပ်သၟဟ်ညဳသာမာန်ဂှ် ရင်တၠုင်ကၠောန်ကဵုမာန်ဟေင် ဒှ်အလဵုအသဳဗဗွဲဓဝ် ဒှ်သၟိင်တၠနွံကဵုအဝဵု နွံကဵုဓဝ်ပြကာ ဟီုစမာန်ရောင်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ အလဵုအသဳပၟင်သ္ၚိပိုဲပေင်တြဴဂိတုတုဲ အလဵုအသဳမတိုန်ဒှ်လက်ကရဴပိုဲဂှ် သဒးဒှ်အလဵုအသဳ နွံကဵုဗဗွဲဓဝ်ရောင်။ အလဵုအသဳမအုပ်ဓုပ်ဍုင်ကွာန်ဂှ် နွံကဵုစိုတ်ပရဲ စိုတ်ဂကောံကောန်မွဲမိမှ ရင်တၠုင်ဒတုဲမြမောဝ် သွက်ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်သီုဖအိုတ်မာန်ရောင်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရဲပရေင်ဍုင်ကွာန်သီုဖအိုတ်သွက်ဂွံသလုင်ပတိုန်စိုတ်ဇကု ပရဲပတိုန်စိုတ်ဇကုဂှ် အဲအာတ်ဒုင်ဏာမေတ္တာဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ။

ဟီုပရောစရိုတ်ရဲပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ ပရောစရိုတ်ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်လေဝ် အဲဟီုညိပၠန်၊ ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်မဂးဂှ် သၟာကမၠောန်၊ ကွးဘာ၊ သၟာသွံရာန်ဗၞိက်ဂမၠိုင်မဒှ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုသၟာကမၠောန်ဍုင်ပိုဲဂမၠိုင် ရဲကၠောန်ဗ္ၚဂမၠိုင်ဂှ် သွက်ဂွံသ္ဇုင်သ္ဍိုက်ခိုဟ်အိုတ်ရ။ ရဲကၠောန်ဗ္ၚဂမၠိုင်ဂှ် ညံင်ရဴညးဟီုစ “အခိင်ဗြဲဂူကၠေံစိုတ်ဒုင်လဝ်ဍာ်” အခါ ဗြဲဂူကၠောန်ဗ္ၚကၠအ်သွဝ် ဗြဲအိုတ်တုဲ စိုပ်ကၠုင်အခါရတ်သြောံ သီသြောံတုဲ သြောံတအ်ဂှ်သီဂိုင်လဝ်ပ္ဍဲဟင်စာတ် ရ။ ရဲဗ္ၚဂမၠိုင်ဂှ် ဒှ်တၠဂုန်ဍုင်ရးဇေတ်တ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံဏအ်မဂး ဗြဲဍာ်ဂှ်လေဝ်ဓဝ်ယာ ရဲဗ္ၚတအ်ဂှ်လေဝ် ဝဳရိယခိုဟ်တုဲ သ္ၚုတၟိတအ်ဂှ်ဗွဲမယုတ် ဗၞတ်ၜါစှော်ကိုတ်တာန် သ္ဂောံပလံင်ပတိတ်ဍုင်သအာင်ရ။ ဂွံပလံင်ပတိတ်ဏာဍုင်သ္အာင် သြောံဂၠိုင်င်မဂး ပိုဲသ္ဂေံာပတၠသြန်တမ်ရိုဟ်ပ္ဍဲဍုင်သအာင်ဂၠိုင်ရောင်။ သြန်တမ်ရိုဟ်ပိုဲပ္ဍဲဍုင်သ္အာင်ဂၠိုင်မဂး မူအပေါတ်ပိုဲမိက်ဂွံဂွံနူဍုင်သအာင်ဂှ် ပိုဲကလိဂွံမာန်ဖအိုတ်ရ။

ပ္ဍဲဍုင်ပိုဲဝွံ ပဲါနူရဲကမၠောန်ဗ္ၚမွဲတုဲ ယဝ်ရချပ်အာကဵုရဲကမၠောန်တၞဟ်မဂး သာ်ဂှ်ဟွံသေင် အခါချပ်အာကဵု ရဲလ္ပာ်ကမၠောန်တၞဟ်မဂး သွက်ဂွံသ္ဇိုင်စိုတ်ခိုဟ်ညိဟွံသေင်ရ။

ဥပမာ ရံင်ကေတ်ရဲကမၠောန်သၞေဟ်က္ၜင်ဍုင်လဂုင်ဏအ်မဂး ပဟိုတ်နူဘဲပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ သွက်ဂွံဖျေံ ပတိုန်ဗၞိက်ဂှ် သဒးဂဗကဵုတင်ဝါတ်ဂါတ်တၞဟ်ဟ်သာ်ရ။ ဆဂးတင်ဝါတ်ဂါတ်တအ်ဝွံ သွက်ဂွံသောင်ကလးထောံဂှ် အလဵုအသဳပိုဲ ကၠောန်လဝ်လၟေင်ပရေင်ကိစ္စတအ်ဂှ် တုဲဒှ်အိုတ်ရ။

ဟီုပရောသၟာကမၠောန်သၞေဟ်က္ၜင်တုဲ ရံင်အာလ္ပာ်ရဲကမၠောန်တၞဟ်တအ်မဂး စိုတ်သွက်ဂွံလီုဂှ်ဒးဂဗဆဵုဂၠိုင် ဗွဲမလောန်ရ။ ဟိုတ်မဒးလီုစိုတ်ဂှ်တုန် ရဲကမၠောန်မန်ဗမာပိုဲဂှ် ၜိုတ်ဒြဟတ်အစောမ်ဇကုနွံဂှ် ဟွံကၠောန်ကလောန်ဟေင်မဒှ်ရ။ အခါလၟုဟ် ရံင်အာကဵုဍုင်ရးမဇၞော်မောဝ်ဒၟံင်ဗွဲမလောန် မပတမ်ဍုင်ရးအမေရိကာန်၊ ရုသျှာ၊ ဂျာမနဳ၊ အေန်ဂလာန်၊ ဂျာပါန်၊ ပြင်သေတ်တအ်ဂှ်မဂး ရဲကမၠောန်ညးတအ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင်ကၠောန်ကမၠောန် မွဲတ္ၚဲဗၞတ်ဒစာံနာဍဳ သီုစိုတ်သီုစရိုတ်ကၠောန်ဒၟံင်ဂှ်သ္ဂေံာဆဵုရ။ ပ္ဍဲဍုင်ပိုဲဏအ်မဂး ပဲါနူရဲဗ္ၚမွဲတုဲ မၞိဟ်ဂွံကၠောန်ကလောန်သာ်ဏအ်ဂှ် အောန်ဗွဲမလောန်ရ။

ဒးထ္ၜးဥပမာမဂး ရဲကမၠောန်မျူနဳစပေဝ် ဍုင်လဂုင်ဂှ် အတိုင်ဝတ်ဇကုနွံဂှ်ယဝ်ရကၠောန်ကလောန်မဂး ပ္ဍဲဍုင်လဂုင်ဝွံ လမက်သရီုကီု အမှိက်ကီု မြောင်ဍာ်ကီု သကဲဂၠံင်တအ်ဂှ်ကီု သဒးပပ်ပဳ ပြးဇး ကၠိဖဍက် မသ မသောန်ဒၟံင်ဏအ်ဟွံသေင်ရ။

ဍုင်လဂုင်ပိုဲဝွံ ကၠာပၞာန်ဇၞော်ဒုတိယဟွံကတဵုဒှ်ဏီတေံဂှ် ပ္ဍဲဍုင်ရးဗမံက်ဏအ်မဂး ဒှ်ဍုင်အးၚးခိုဟ်အိုတ်ရ။ ပၞာန်ဇၞော်ဒုတိယ ကတဵုဒှ်တုဲ ပဟိုတ်နူကလောန်ဍုင်ကွာန်အးၚးဂှ်ဟွံဇၞော်မောဝ်တုဲ အခါလၟုဟ် ဍုင်လဂုင်ပိုဲဝွံ လ္ပာ်ဍုင်ရးဗမံက်ဏအ်မဂး ဒှ်ဍုင်ပပ်ပဳကၠိဖဍက်အိုတ် သာ်ဝွံရဲဍုင်တၞဟ်တအ်ဟီုစအိုတ်ရ။ ဍေံဂွံဒှ်သာ်ဏအ်ဂှ် တၞဟ်သအာင်ဟွံသေင်ရ၊ ပဟိုတ်နူရဲကမၠောန်ဂမၠိုင် ဟွံတီဝတ်အလေဇကု ဟွံကၠောန်ကလောန်သီုစရိုတ် ဟွံပတိတ်ဒြဟတ်ကဵုကလောန်ဇကုဟေင်မဒှ်ရ။ ဆဂး အလဵုအသဳဂှ် ဗန်တဲတုဲရံင်မံင်ဟွံသေင် ဆၜိုတ်အယုက် အခိင်မနွံဂှ် ပွမပလေဝ်ဂၠံင်ဍာန် ပွမသအးဇ္ၚးမြောင် ပွမသအးဇ္ၚးဂၠံင်တအ်ဂှ် နကဵုဒဒှ်ထ္ၜးနမူနာသက်သဳ ကၠောန်ထ္ၜးဏာကဵုကလောန်ရောင်။ အလဵုအသဳတိုန်ဒှ်ဗွဲကြဴတေံပၠန်လေဝ် အတိုင်နဲဝွံဆက်တုဲဂပ်ဝ်ဒးကၠောန်အာရောင်၊ မၞိဟ်ကၠောန်ဒၟံင်ကလောန်ပ္ဍဲရုင်စက်တအ်ဂှ်လေဝ် ကၠေံစိုတ်ကၠောန်ကလောန်အိုတ်ညိ။ ကၠေံစိုတ်ကၠောန်ကမၠောန်မှ ဗၞိက်တိတ်ဂၠိုင်တုဲ ကလောန်အာစိုပ်ဒတုဲ အနှေန်ဗၞိက်တအ်ဂှ်စှ်ေရောင်။

ဟီုပရောရဲကမၠောန်တုဲ လၟုဟ်အဲမိက်ဂွံဟီုပရောကွးဘာတအ်ညိညရ။ ကွးဘာတအ်ဂှ် သွက်စေဝ်ပၞောန်သ္ဂောံခိုဟ်ဂှ် ဒှ်ကိစ္စဇၞော်ရ။ သအာင်နူဂှ် ပ္ဍဲအခိင်ဗတောန်ဒၟံင်ပညာဂှ် ဗက်စဒၟံင်ကလောန်ဟွံမွဲပၟိက်တအ်ဂှ်တုဲ ဟဂပ်ဝ်ဖအိုတ်ထောံအခိင် ဟဂပ်ဝ်ပၠေင်ထောံအခိင်ရ။ မပတမ်ကဵုကာယဗလ ညာဏဗလ ဗလမသုန်သာ် သ္ဂေံာဍိုက်ပေင်ဂှ် သွက်ဒးပတိတ်ဒြဟတ်ဂပ်ဝ်ရောင်။ ပညာဍိုက်ပေင်တိတ်နူဘာတုဲ ကလောန်နွံပၟိက် ဒးဂၞပ်စိုတ် မပတမ်ကဵုကလောန်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကလောန်သွံရာန်ဗၞိက် ကလောန်သၟိင်တအ်ဂှ် ကၠောန်မာန်ဖအိုတ်ရ။ အဃောဗတောန်ဒၟံင်ပညာ ကမၠောန်မဆေင်ကဵုပရေင်ဍုင်ကွာန် အာတ်အခေါင်အရာဒှ်ဟွံမာန် နူကဵုညးပိုင်အဝဵုတအ်ဂှ် ကဵုအခေါင်ကမၠောန်ဗက်မိပ်တအ်ဂှ်ကၠောန်ဒၟံင်မဂး ကာလတိတ်နူဘာ သွက်ဂွံဍိုက်ပေင်ကဵုဗလမသုန်သာ်ဂှ် ဇြိုင်သန်ရောင်။ ဥပမာမဂး ကွးဘာလ္ၚဵုလ္ၚဵုတအ်ဂှ် အဟိန်ဗဵုပေဲါ မွဲဂကောံကဵုမွဲဂကောံ မွဲကဍိုပ်ကဵု မွဲကဍိုပ်တက်ညးသကအ် ဂစိုတ်ညးသကအ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင်ဂှ် သွက်ဂွံဒးအောန်စိုတ်ညိဟွံသေင်။ ဒးဒှ်သာ်ဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲလိုက်ကွးဘာ ပဟိုတ်စေဝ်ပၞောန်ဟွံမွဲ သၞောတ်ဗၜတ်ဟွံမွဲ စိုတ်ဂကောံကောန်မွဲမိ ကှ်ဖ္ဍဟ်အိုတ်ဇတ်ဒၟံင်ဟေင် မဒှ်ရ။

လောန်ကၠုင် ၃၀ သၞာံပြင်တေံ ခေတ်ပိုဲဗတောန်ဒၟံင်ပညာတေံဂှ် ကွးဘာဂမၠိုင်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴမိမ အစံင်အစာဗွဲမလောန်ရ။ ပ္ဍဲခေတ်ဏအ် ပ္ဍဲကွးဘာ ၁၀၀ ဂှ် ကွးဘာဗၞတ် ၅၀ ဂှ်ဟွံရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ မိမအစံင်အစာရ။ ကွးဘာဂမၠိုင်ဂှ်စေဝ်ပၞောန်ခိုဟ်ပ္ဍဲဘာမှ တိတ်အာနူဘာတုဲ အခါကၠောန်ကလောန်မွဲမွဲမဂး အရာအိုတ်သီု ဍေံဇၞော်မောဝ်မာန်ရောင်။

ဟီုပရောကွးဘာတုဲ လၟုဟ်အဲဟီုထၜးကဵုပရောရဲဗၞိက်တအ်ညိပၠန်ရ။ ရဲဗၞိက်လဵုမွဲဟွံဟီု မိက်ဂွံဂွံပရဲတုဲ သွံရာန်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဖအိုတ်ရ။ ကေတ်စပရဲၜိုတ်ဒးရးမဂး မၞိဟ်ဒးရာန်စသုင်တအ်ဂှ်လေဝ်ပြေစိုတ်ရောင်။ ဆဂး ပဟိုတ်နူရဲဗၞိက်တအ် စပရဲဂၠိုင်င်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ကလိုက်ကမဵုဒၟံင်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍေံဂဗတ်ဒၟံင်ကဵုကောန်တၠဒဒိုက်ဂမၠိုင်ရ။ ဍေံကဵုဒၟံင်ဒဒိုက်သၞာကဵုကောန်တၠဒဒိုက်ဂမၠိုင်ရ။ ရဲဗၞိက်စဒၟံင်ပရဲဂၠိုင်င်တအ်ဂှ် ကဵုဒၟံင်ဒဒိုက်ကဵုကောန်တၠဒဒိုက်ဂမၠိုင် ခြာဟွံလအ်အလဵုအသဳပိုဲစၟဳစၟတ်တုဲ စဳရေင်ပြုပြေင်ရောင်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရဲဗၞိက်ဂမၠိုင်လေဝ် စွံစိုတ်ဗဗွဲဓဝ်တုဲ လဝဳစိုတ်ပရဲညိဂှ် အဲအာတ်ဒုင်မေတ္တာရ။

မွဲအဆက်ဓဝ် အဲမိက်ဂွံဟီုညိပၠန်ဂှ် ပရောရဲဗၞိက် ညးမပတၠကြက်ဒြပ်ဂမၠိုင်ရ။ အခါလၟုဟ် အဃောပိုဲပတန်ဒၟံင်ဍုင်ကွာန်တၟိဂှ် သွက်ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုင် အပေါတ်မယုတ်ဒေက်ဒၟံင်ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲဂမၠိုင်ကီု သအာင်နူဂှ်ပၠန် သွက်ကောန်ၚာ်ဗတောန်ဒၟံင်ပညာ ပ္ဍဲဘာဗတောန်လိက်ဂမၠိုင်ကီု သွက်ကောန်ၚာ်ဒိုက်ဝါတ် တအ်ဂှ် လိက်အုပ်ကီု အပေါတ်ရပ်စပ်စကာပ္ဍဲဘာတၞဟ်သအာင်တအ်ဂှ်လေဝ်ယုတ်ဒေက်ဒၟံင်ရ။ ပ္ဍဲဍုင်အမေရိကာန် ပ္ဍဲဍုင်အင်ဂလာန် ပ္ဍဲဍုင်ဂျာမနဳ ပ္ဍဲဍုင်ပြင်သေတ်ကဵုဍုင်တၞဟ်သအာင်တေံ ရဲဗၞိက်ညးတၠကြက်ဒြပ်ဂမၠိုင် အယုက်ဇၞော်တိုန်မဂး ကၠာဟွံစုတိကလိလောန်အာဂှ် သွက်ရုင်ဂဥုဲကီု သွက်ဘာဗတောန်လိက်ကီု အခိုက်ညးတအ်ကဵုဒါန်နွံရ။ သေဋ္ဌဳနွံပ္ဍဲဍုင်ပိုဲဂမၠိုင် သွက်ရုင်ဂဥုဲကီု သွက်ဘာဗတောန်လိက်ကီု ကဵုဒါန်မာန်မဂး ဍေံဇၞော်မောဝ်ကဵုဍုင်ကွာန် ဂကူဘာသာပိုဲပြဟ်ရောင်။ တၟအ်အ်ဒၞာဲ သ္ပပဓါန်ဒၟံင်ကဵုအလဵုအသဳ ဗဒဲါစဒၟံင်ကဵုအလဵုအသဳတအ်ဂှ်လေဝ်ဍေံဟွံဂပ်ဝ်ရ။

ကဵုဒါန်နကဵုစေတနာအးအးၚးၚးမဂး နူကဵုဒြပ်ကသပ်ကဵုဏာဒါန်ဂှ် ဂၠိုင်ကဵုဆ ဍေံကလိဂွံဖဵုမာန်ရောင်။ ခြာဟွံလအ် ဖဵုကုသဵုဂှ် ဍေံကလေင်ကၠုင်ကဵုတၠဒါန်ရောင်။ အရေဝ်သာ်ဏအ်ဂှ် ဗဒှ်ဟီုကေတ်ဟွံသေင် ဇကုအဲဂွံဂဗဆဵုတုဲဟေင်အဲမဟီုရောင်။ ပဟိုတ်နူကုသဵုအတိက်တေံခိုဟ်တုဲ လၟုဟ်ဂွံကၠုင်သိုက်သၠိင်ဒၟံင်ဂှ် ဘဝပစ္စုပန်လၟုဟ် နကဵုစေတနာခိုဟ်ဟ် သ္ဂေံာကဵုဒါန်ပၠန်မဂး ဘဝဂတတေံသာတုဲ ကလိဂွံတသိုက်ပၠန်ရောင်။ ❑

ရဴသာ်ဝွံ သၟိင်ဝန်ဇၞော်နာဲချေတ်သိုင် ဟီုလၟိင်ဗစိုပ်ဏာကုကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုင် ပ္ဍဲသဘင်ကၞာတ္ၚဲကောန်ဂကူ စၟတ်တ္ၚဲ ၅ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ သက္ကရာတ် ၁၉၅၈ အခိင်ညးယိုက်ဂၠေင်ဒၟံင်တာလျိုင်ဝန်ဇၞော် နကဵုဂလာန်သာ်ဝွံရ။ ပိုဲကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုင် ရံင်လ္ၚတ်ကေတ်ဂလာန်မပြဲသၟိင်ဝန်ဇၞော်ပိုဲတုဲ သွက်ဂွံဒှ်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ် ပူဂဵုဇကုကီု ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ဂကူကီုသြဝ်ပတိတ်ဒြဟတ် ဒဂေတ်ဗက်အတိုင်ဒၠောံဗတောန်သၟိင်ဇၞော်အိုတ်ညိအဴ။