အကြာရမျှာၚ်လွဟ် (သ္ကုတ် ၃)

ဗတာၚ် (တိထဝ်ရာ)

ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် (အေအေ)

ဂကောံပၠန်ဂတးဇြဟတ်ဇၞော်တၟိမွဲ မံက်တိုန်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ အကြာဗွဝ်စှ်သၞာံဏံဝွံ ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် ကော်ဂး ဂကောံအေအေ “AA” ရ။ လောန်ကၠုၚ် ထပှ်သၞာံ ၂၀၁၅ တေံဂှ် အလဵုအသဳဗၟာ အထေၚ်သောဲကၠုၚ်လဝ် လ္တူ ဍေံတံတုဲ ဟွံပၠုပ်အဝေါၚ်၊ ဟွံကဵုလုပ်ဂဇအ် ပ္ဍဲဝိုၚ်တက်ကျာ ဒေါအ်ပန်ပှောအ်အလုံဍုၚ်မွဲကဵု ဝိုၚ်ပရေၚ် ဍုၚ် ကွာန်ဍုၚ်ပိုဲရ။ နူကဵုဘဝညးတံ အထေၚ်သောဲကၠုၚ်လဝ်တံဂှ် လၟုဟ်ဏံမ္ဂး ဒပ်ပၞာန်အေအေ ဇြဟတ်နွံဒၟံၚ် အ ကြာ ပန်-မသုန်ဠက် (၄၀၀၀၀-၅၀၀၀) ရောၚ်။ (သ္ကိုပ်ပၞာန်ထောန်မြာတ်နာၚ် ဟီုလဝ်ကု အ္စာပရိုၚ် ဗါတေလ် လေန်တၞာဂှ်  ဒပ်လၟိန်ညးတံနွံဒၟံၚ် ပိဠက်သ္ဂးတုဲ ရဲလ္ၚတ်ပရေၚ်ပၞာန်တံ တော်လဝ် ညးတေံ ယှအ်လဝ်လၟိဟ် ဇကုရောၚ်။) 

ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ်ဝွံ စပတန်ကၠုၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးကချေၚ် ပ္ဍဲ သၞာံ၂၀၀၉ တေံ နသၟတ်မွဲဂကောံဍောတ်ဂှ် ဟိုတ်နူ စရာဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကေက်သ္ကာမြက်စာကီု၊ အသိၚ်ဇြဟတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပူဗိုၚ်ထတ်ကီုတုဲ ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်အေအေဂှ် ဂကူ ရခေၚ်တံ ပါလုပ်ဒၟံၚ် နညးဍုၚ်ကွာန် ဘဝနာနာ၊ ဌာန်ဒေသ ဇဳညဳစုၚ်လေၚ်ရ။

ဗီုကောန်သ္ဂံၚ်ဒပ်ပၞာန်အေအေ

ကောန်ပၞာန်ရာံ၊ ခမဳသၚ်၊ တၠပညာ၊ တၠကွတ်၊ ညးဗြဴ၊ သၟတ်ကောန်ကွာန်ရခေၚ်တံ ပါလုပ်ယိုက်ဂၠေၚ်ကၠုၚ် ဓ လေၚ်ကောန်ဂကူတုဲ ဂကူရခေၚ် နူအပ္ဍဲတွဵုရး၊ နူဌာန်ဇမ္ၚောဲ၊ ဍုၚ်မ္ၚးတံ ထံက်ပၚ်ဒၟံၚ် ပၠန်ဂတးဗၠးၜးဂကူရခေၚ် သၟဝ်ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်အေအေဂှ် လၟုဟ်မ္ဂး ဂကောံအေအေတံ သမၠဲပ္တိုန် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်၊ ပရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ် စဵုကဵု ၜေတ်လုပ်စိုပ် သ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာဒေသရခေၚ်တုဲ အလဵုအသဳတံ သ္ဒးစွံဒၟံၚ်ဓဝိၚ် ဇၞော်ကဵု ဇြဟတ်ရ။

ဒပ်ရခေၚ် သ္ဂောံတောတက်တိုန် မွဲလ္စုတ်ဓဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူအစောန်စရာဲ သ္ကိုပ်ပၞာန်ထောန်မြာတ်နာၚ် ဟီုမာန်ရ။ ညးဝွံ လၟုဟ်မှ အယုက်နွံဒၟံၚ် (၄၃) သၞာံဓဝ်တုဲ တတ်ကၠောံကၠုၚ် ဘဝသၟတ် ဆာန်ဂကူမွဲတၠရ။ ကလိဂွံ ဒဳဂရဳ ဓမ္မတာတုဲဂှ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ကမၠောန်ညးကဝါ်ကၟုဲ (Tourist Guide) မွဲရ။ နူဂှ် ကသေပ်ကၟဝ်ကေတ် သၟတ်လညာတ်တုပ်သၟဟ်တံတုဲ ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် သွက်ပၠန်ဂတး နပရေၚ်ကမၠောန်ပံၚ်တောဲ အာက္ဍိုပ် နဲကဲတၟိ၊ လညာတ်တၟိရ။ နူကဵုတိဍာ်ကချေၚ်ဂှ် ၜေတ်လုပ်စိုပ်တိဍာ်ရခေၚ် အစဳအဇန်နွံနွံ ဗွဲမသိပ်ဂၠိပ်တုဲ လုပ်ကၠုၚ် ပေါဲဗ္တိုက် ပ္ဍဲဍုၚ်ရခေၚ် နပၞာန်ဒမၠုက်ရ။

စရာဲပၞာန်အေအေဝွံ ညးတၞဟ် ညာတ်တိုန်၊ သ္ဒးထိုၚ်သးကၠုၚ် ပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်သၞာံ ၂၀၁၉-၂၀ တေံရ။ တၞဟ်နဗ္တိုက် သရိုဟ်ဒပ်ရခေၚ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သ္ဒးစကာကၠုၚ် ပၞာန်ပိသာ် မပတံ ပၞာန်တိုက်၊ ပၞာန်ဍာ်၊ ပၞာန်ကျာကီုလေဝ်  ထပက်ပၞာန် ဟွံအံၚ်ဇၞး။ ဒပ်အလဵုအသဳ သီုသ္ကိုပ်ဒပ်၊ သီုကောန်ပၞာန်တံ သ္ဒးဒုၚ်ဂိလေၚ်လမျီုတုဲ လွဟ်လေဝ် သ္ဒးဒုၚ်သီဏာ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ကၞောတ်တဲ စဵုကဵုသ္ဒးတက်ကျာသဳကၠဳညးသ္ကအ် သ္ဂောံဒေါအ်ပၞာန် ဒေသရခေၚ်ရ။

သ္ဂောံဒုၚ်တဝ်ပၞာန်ကဵု ဒပ်အေအေဂှ် အလဵုအသဳတံ သ္ဒးဖျေံစွံလဝ် ဒပ်ရးဒေသပလိုတ် (နပခ)၊ ဒပ်ကောပ် ကာဲပၞာန်”စကခ” (၃) ဒပ်၊ မှောံဒပ် (၁၁) မွဲဒပ် သ္ပလဝ်သ္ဇိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ် “ပလက်ဝ”  ကေုာံ ဒပ်ဗျူဟာ (၁) ဒပ်တံ ဂှ် သ္ဒးဗပေၚ် စွံလဝ်ဒြဟတ် ပ္ဍဲရးဒေသရခေၚ်တံရ။ 

သၟာၚ်နူဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သှေ်ဒၟံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တံဂှ် သ္ဒးအာစွံလဝ် ပ္ဍဲဒေသကတူကတာန် မပတံ ကရေၚ်ဍာဲ (ကယျာ)၊ ကရေၚ်၊ ချေၚ် ကဵု ရးဒေသသကိုၚ်တံအိုတ်ရ။  ရံၚ်ကေတ်အကာဲအရာဏံမ္ဂး ဇြဟတ်ပၞာန်ဗၟာမနွံဒၟံၚ် ပ္ဍဲတွဵုရး ရခေၚ်ဝွံ သီုပံၚ်ကဵုဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံတုဲဂှ် ကဝက်ဒြဟတ်ဒပ်ရခေၚ် ဟွံပေၚ်ရောၚ် ဆဵုကေတ်မာန်ရ။

လဝေၚ်ဇာတ် ဓဝ်ၜိုဟ်လလံကဵု ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ်

ခြာဟွံလအ်ဏံ ပ္ဍဲ ၂၀၂၂၊ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ဂှ် သ္ဂေံာဆဵုကေတ် ညးစၞးဒပ်ပၞာန်အေအေ တိုန်စိုပ်လဝ် သဘၚ် ရတ်ဗိုတ် တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ (ပြည်ထောၚ်စုနေ႕အခမ်းအနား) ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်ရ။ ရံၚ်ကေတ်တၠုၚ်လအာဏံမ္ဂး သ္ဂောံဆဵုအယောၚ်အလာ ဝေၚ်ဇာတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အကြာ ဒပ်ရခေၚ်ကဵု ကံၚ်ဇြဳအလဵုအသဳပၞာန် ကၠးကၠး မးမးရောၚ်။

ရံၚ်လပါ်အလဵုအသဳပၞာန်မ္ဂး ညးတံ မိက်ဂွံထ္ၜးစကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်၊ ဂကောံဍုၚ်နာနာတံ ဒဒှ်ရ ဂကောံရပ်လွဟ် ပၠန်ဂတးဂမၠိုၚ် တိုန်စိုပ်အသေအဟာန်ညးတံ ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ဗွဲဇဳညဳတုဲ ဗၟံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ကမၠောန် ဓဝ်ၜိုဟ် လလံရ။ ဆ္ဂး ဂကောံဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ်မွဲ (NCA)  နွံဒၟံၚ် (၁၀) ဂကောံဂှ် (၇) ဂကောံဟေၚ် တိုန်စိုပ် ပေါဲ အလဵုအသဳ ကော်ဘိက်လဝ်ဂှ် ဂွံဆဵုရ။

ပ္ဍဲဂကောံဒေါအ်ပန်ပှောအ်တံဂှ် ကံၚ်ဇြဳကလေၚ်ပ္တန်ဍုၚ်သေံ ကော်ဂး RCSS၊ ဗော်ဗၠးၜးဍုၚ်ရခေၚ် (ALP)၊   ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP)၊ ဗော်ကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU)၊ ဂကောံလာဟူ (LDU)၊ ဒပ် ပၞာန်ကရေၚ် (DKBA)၊ ဗော်ကောန်ဂကူကရေၚ်-ကံၚ်ဇြဳၜိုဟ်လလံ (KNU-PC) တံ တိုန်စိုပ်ရ။ ဗော်ကေအေန်ယူကရေၚ်ဂှ် ဥက္ကဌ ခရိုၚ်ဒူပလာယာ  (ဇူဒေါအ်) ဖဒဝ်ယှိုဲမိုၚ် တိုန်စိုပ်ရ။ ညးတေံ ဟွံသ္ပစၞးကဵုဗော်ရောၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကေအေန်ယူ လ္ၚဵုတံ သ္ဂးလဝ်နွံကီုရ။

ဂကောံဟွံဒေါအ်ပန်ပှောအ်တံဂှ် ဂကောံကချေၚ် (KIO) ကဵု ဗော်ကရေၚ်ဍာဲ (KNPP) တံ ဟွံတိုန်စိုပ်ရ။ ဆ္ဂး ဂကောံရပ်လွဟ် ဒပ်ပၞာန်ဂကူဝ (UWSA)၊  ဗော်တောတက်ဍုၚ်သေံ (SSPP) ၊ ဒပ်မဟာမိတ် ဒဳမဝ်ကရိတ် တိတ် ကောန်ဂကူ ကော်ဂး မိုၚ်လာ (NDAA)  ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ်-ဗော် သွးဂကူရခေၚ်(AA-ULA)) တံ တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။

ညးစၞးဒပ်ရခေၚ်တိုန်စိုပ်သဘၚ်တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်

ဂကောံဒပ်ရခေၚ်တံဂှ် ဒေံသ္ကိုပ်ပၞာန် ထောန်မြာတ်နိုၚ် အံၚ်မြာတ်ကျဝ်ပါကၠုၚ် ကရောံသၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ် ကြံၚ် ဥုဥုလှသဝ် (ဦးဦးလှစော) ရ။ ဥုဥုလှသဝ်ဝွံ ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နူဘဝကွးဘာတက္ကသိုလ် ကွတ်စက်မွဲတုဲ ကေၚ်ဒးကၠုၚ်ထံၚ်၊ ဒှ်အမာတ် သ္ပစၞးဗော်ကောန်ဂကူရခေၚ်မွဲတၠရ။

သရောပ်မ္ဂး ပ္ဍဲသဘၚ်ရတ်ဗိုတ်တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ (မရနုက်ကဵု ရ၅ ဝါ) ဏံဂှ် ဂကောံဒေါအ်ပန်ပှောအ် (၇) ကဵု ဂကောံဟွံဒေါအ်ပန်ပှောအ် (၄) ဂကောံတံ တိုန်စိုပ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။ မွဲအဆက်ဂှ် အလဵုအသဳကဵု ညးတံ ဆက် သဳကၠဳအာ ဓဝ်ၜိုဟ်လလံကၟိန်ဍုၚ်ကဵု ပရေၚ်ဒပ်ပန်ပှောအ်အလုံဍုၚ်မွဲရ။ ပေါဲသဳကၠဳဓဝ်ၜိုဟ်လလံဏံဝွံ ၜိုတ်ဆ အလဵုအသဳပၞာန်တံ ဒုၚ်ယၟုကော်ဓဝ်ၜိုဟ်လလံကီု၊ ညးစၞးဘုံလ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဟွံတိုန်စုပ်ကီုတုဲ တၚ်နၚ် သ္ဂုတ်သွာတ် ဗွဲပြာကတ် ဟွံမွဲ မွဲသာ်ရ။ ဂကောံဒေါအ်ပန်ပှောအ် ထပက်လဝ်စၟတ်တဲတံဂှ် တိုန်စိုပ် နစၞး ပံၚ်ကောံ ဟွံသေၚ်တုဲ အယာံမာတ် ထ္ၜးမုက်ညိည ဆဵုညးသ္ကအ်ဓဝ်ရ။ သ္ၚိညး ညးကလေၚ်စဴကၠုၚ် တဲဗလာ သၟးရ။

မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ပေါဲသဳကၠဳဓဝ်ၜိုဟ်လလံကဵုသဘၚ်တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဏံ သ္ဂောံဗဵုကျေဝ်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန်တံ ဂစာန်ဘိက်ကၠုၚ်လဝ် ဂကောံရပ်လွဟ် (ဗွဲတၟေၚ် ဒပ်အေအေ) တံ သ္ဂောံတိုန်စိုပ်၊ စန်ဒက်ကၠုၚ်ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ် တုဲ သီုကညဒုၚ်နၚ် ညးစၞးဂကောံရပ်လွဟ်လ္ၚဵုတံ နကၜၚ်ကျာရ။

ရံၚ်ကေတ်ပေါဲသဘၚ်တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ဏံမ္ဂး လပါ်အေအေလေဝ် နူဘဝဝေၚ်ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် သ္ဂောံအခေါၚ် ဝေၚ်ပ ရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူစၚ် ဗွဲမကျေဝ်ဂေါဝ်ရ။ ပရေၚ်ကဵုကေတ်ညးသ္ကအ် အကြာဇကုကဵုသၞ မံက်တိုန်တုဲ တၞဟ်န သ္ဂောံဗၠးထောံ ကောန်ပၞာန်အေအေ ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်သ္ဒးဒုၚ်ရပ်လဝ် အခိၚ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ညးတံ ဂွံအခေါၚ် အာတ်မိက်မာန်ကၠုၚ်ရ။

ဗီုတိဍုၚ်ရခေၚ်

မွဲအဆက်ဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဟိုတ်နူပေါဲရုဲမာဲတုဲ ကလေၚ်ပြံၚ်ကၠောံအာ ခေတ်ပၞာန်ပၠန်ရ။ ထ္ၜး ဟိုတ် အလဵုအသဳမြာ်တံ လီလဝ်မာဲတုဲ ဒပ်ပၞာန် ထိၚ်လဝ်အဝဵု နူကဵု ၂၀၂၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳဂှ် ဒပ်ပၞာန်တံ  သ္ဒးဒုၚ်တဝ်စၞေဟ်ဒၟံၚ်ကု ပရေၚ်ဒစဵုဒစးညးဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ဗၟာရ။  လၟုဟ်မ္ဂး သ္ဒးဗ္တိုက်ဒၟံၚ်ကု ဂကောံရပ်လွဟ်ဗၟာတၟိ ပဳဒဳအေဖ်တံတုဲ ပေါဲဗ္တိုက်ပ္ဍဲရးဒေသ သကိုၚ်၊ မကွေ၊ တွဵုရးကယျာ၊ ကရေၚ်တံ ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဒး စကာဒၟံၚ် သီုပၞာန်ကျာရ။ မုက်ပၞာန်ဒိုဟ်ပလိုတ် လပါ်ဍုၚ်ရခေၚ်ဝွံ ၜိုန်ရဒေါအ်လဝ်ပန်ပှော်ကု ဒပ်ရခေၚ် အေအေတံကီုလေဝ် အလဵုအသဳပၞာန် ဖျေံစိုတ် ဟွံမာန်ဏီရ။ အခိၚ်ဟွံရုဲ ပေါဲဗ္တိုက် ကတဵုဒှ်မာန်တုဲ အလဵုအ သဳတံ  သ္ဒးပါ်စွံလဝ်ဇြဟတ် ပၞာန်တိုက်၊ ပၞာန်ဍာ်၊ ပၞာန်ကျာရ။ အတိုၚ်ပရိုၚ်ညးလ္ၚတ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုမ္ဂး ဒပ်တိုက် ဗၞတ် ၁၂၀၀၀၊ ဒပ်ဍာ် ၃၀၀၀၊ ကေုာံ ဒပ်ဂီုကၠီု မၚ်ပယျဵု၊ ဗၠာဲသၟိၚ်တံဂှ် သ္ဒးဆက်စွံလဝ် ပ္ဍဲရခေၚ်ဏီရ။

အကြာဒှ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ကု ဂကောံပဳဒဳအေဖ်ကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ကရေၚ်ဍာဲ၊ ကရေၚ်၊ ကချေၚ်၊ ချေၚ်တံဂှ် ယဝ် ရ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သ္ဒးထပ်လး မုက်ပၞာန်ရခေၚ် လပါ်ပလိုတ်တေံပၠန်မ္ဂး ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဒှ်အခက်အခုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ် ရ။ အခိၚ်ဒှ်ဒၟံၚ်ကဵု ဒပ်ရခေၚ်ကၠာတေံဂှ် ၜိုန်ရအလဵုအသဳတံ စကာကၠုၚ်ဇြဟတ်ဒပ် သီုပိသာ်ဂှ် ကေတ်ဇၞးလ္တူ ဒပ်ပၠန်ဂတးရခေၚ်တံ ဟွံမာန်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုလဝ်ရ။

ရခေၚ်တံလေဝ် အတိုၚ်ရန်တၟံ “ဂၠံၚ်တရဴရက္ခိတ” သ္ကိုပ်ပၞာန်ထောန်မြတ်နာၚ် ဟီုလဝ်ဂှ်ရ ဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ်အဝဵုဍုၚ် ရခေၚ် မဍိုက်ပေၚ်ကဵု အာဏာဇၞော်ပိသာ်တုဲ ပံက်ကၠုၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်၊ ပရေၚ်ကုတ်ဒန်သၞောဝ်၊ ဌာနအခေါန် အကံက်နာနာ စဵုကဵု အဆံၚ်ကွာန်၊ အဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ရ။

နူစပတန်ကၠုၚ်ဒပ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၉ တေံဂှ် ဗော်ရခေၚ်ဝွံ ၜိုန်ရဒှ် ဂကောံရပ်လွဟ်မွဲဍောတ်ကီုလေဝ် လၟုဟ်မ္ဂး လုပ် အာအဝေါၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်ဇၞော်မွဲ အကြာဂကောံရပ်လွဟ်ပၠန်ဂတးဍုၚ်ပိုဲတုဲ သြဇာဇၞော်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အကြာညး ဍုၚ်ကွာန်ညးတံရ။ ဍုၚ်ရခေၚ်သ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာဝွံ ၜိုန်ရ သှေ်ဒၟံၚ်သၟဝ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်အလဵုအသဳကီုဂှ် သ္ကုတ်သၟဝ် ကျာဝွံ (ဟွံဒုၚ်ယၟုကီုလေဝ်) နွံဒၟံၚ်သၟဝ်အလဵုအသဳဂကူရခေၚ်၊ နွံဒၟံၚ်သၟဝ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်အေအေတံရ။

ရံၚ်ကေတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်မ္ဂး အလဵုအသဳပၞာန်ဝွံ သီုပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကြေပ်ဂြတ်ဒၟံၚ်ရ။ “သွက်ဂကူရခေၚ်တံဂှ် ရန်ကဵု ဂုဏ်ဖဵုညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ ပိုဲသ္ဒးကၠောန်အာ လ္တူအကာဲအရာဒဒှ်ဍာံရောၚ်” ဂှ် ညးတာလျိုၚ် ဟီုဂးဒပ်အေအေ ခိုၚ်သုခ ဟီုတဴလဝ်နွံရ။

အခိၚ်ကာလ ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ပၞာန်ဂှ် ကောန်ပၞာန်အေအေ မပတံကဵု သ္ကိုပ်အကြာပ်ဒပ်၊ ညးဍုၚ်ကွာန်၊ သၟာပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်ရခေၚ်တံ သ္ဒးဒုၚ်ရပ်လဝ်တုဲ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲထံၚ်သ္ၚိစာတ်အလဵုအသဳ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ဏီရ။ လပါ်ဒပ်ပၞာန် အေအေပၠန် ရပ်ထိၚ်လဝ် ဂၠုဲပၞာန် ကောန်ဒပ်ဗၟာ သီုညးတာလျိုၚ်တံ နွံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရန်ကဵု ပရေၚ်ကဵုကေတ်တံဏံကီု၊ သ္ဂောံဆက်ထိၚ်အာ တိဍာ်ဇကုတုဲ ဒပ်အေအေတံ တိုန်စိုပ်သဘၚ်ကၞာအလဵုအသဳ ရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဂှ် ကောန်ဂကူရခေၚ်မဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵု ဒပ်အေအေတံ ဗၠးတိတ် နူထံၚ် အလဵုအသဳဗၟာ (၆၄) တလရ။ အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်မေန်အံၚ်လှာၚ် ဗၠးထောံ ကောန်ထံၚ် သီုဖအိုတ် (၈၁၄) တလ ဒှ်တုဲ ဂကူရခေၚ်တံ ပါလုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ် သွဟ်ဍေံ အတိုၚ်စရၚ်ဏံရ။

ရံၚ်ကေတ် လဝေၚ်ဇာတ်ဓဝ်ၜိုဟ်လလံဏံမ္ဂး ဒပ်ရခေၚ်တံ ဒယှ်တှ်တိုန်ကၠုၚ် အကြာရမျှာၚ်လွဟ် ပေါဲပၞာန် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာရ။ အခိၚ်ဇြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဆုတ်ယအ်စှေ်အာဂှ် ဇြဟတ်ပၞာန်ဟေၚ် ကလေၚ်ဂေတ်ကၠုၚ်ဂှ်  ဒဒှ်ဍာံ ဝၚ်မွဲမုက်ရ။  စၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သ္ၚိတ်ဇြတုဲ လွဟ်ညးညးရပ်၊ ဇြဟတ်ဇကု ခိုၚ်မှ လုပ်ဝိုၚ်ရောၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကၠုၚ်ရ။ အကြာကြေပ်ဂြတ်ဏံ ပတိတ်ပရဲ လွဳဇကုလေပ်မ္ဂး အခေါၚ်အရာဂကူဇကု မံက်ခတဝ် တိုန် ရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုကၠုၚ် ပ္ဍဲဝၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာ မွဲပ္ၚံက်ရ။

ဗတာၚ် (တိထဝ်ရာ)

၂၀၂၂၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၆

(တၚ်ကံက်နုက်- Rebel yell: Arakan Army leader speaks to Asia Times by Bertil Lintner

January 18, 2022 ၊ ပရိုၚ်ဧရာဝတဳ)