ကရေၚ်ဍာဲ လလောၚ်တြး ဒက်ပတန်အလဵုအသဳ တွဵုရးညးတအ် တၞဟ်ခြာ

ဒဵုဗျု၊ ဂျောန် ၁၃၊ ၂၀၂၃။

အစာချူလိက်ဂကူဗၟာ စပ်ကဵုကေၚ်ကာဖိဒ္ဒရာ နာဲကျဝ်ဝေန် ညးချူလဝ်တုဲ ကေၚ်ဗှ်ကၠုၚ်စပ်ကဵု federal states ဂှ်၊ ယဝ်ရ ကမၠောန်ဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖိဒ္ဒရာ လဇုဲအာမဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မရပ်လွဟ်တအ် ဂါံအာလပါ် confederation ကန်ဖိဒ္ဒရေရှေန်ဒှ်မာန်ဏောၚ်၊ ကိုပ်ကၠာဟွံဂွံစိုပ်အခိၚ်မသီအဝဵုတေံဏီဂှ်ရ ညးဟီုထံက်ထ္ၜးဂှ် အကာဲအ ရာဂွံဒက်ပတန်ဂှ် လဇုဲမံၚ်ကွေံကွေံရဂှ်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ်မဂး လောန်တုဲလဇုဲတဴဂှ်တုဲ ဂတဏံ ကောန်ဍုၚ် အရၚ်တအ် သွက်ဂွံဂါံဗက်လကြဴကရေၚ်ဍာဲတအ်ကီု၊ ဝတအ်ကီုဒှ်မာန်ရောၚ်။ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗၟာအပ္ဍဲဍုၚ်ကီု မ္ၚးဍုၚ်ကီု တအ် စိုပ်ပ္ၚံက်ဏံ သာ်လဵုဒတဴလိုၚ်အာရောဂှ် ဒးမၚ်ဗဵုရ။

လိက်လလောၚ်တြးကောန်ဂကူကရေၚ်ဍာဲ ဂွံဒက်ပတန်တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲ နူလပါ်အလဵုအသဳကံၚ်သဳပၞာန်ဗၟာတအ် ဟွံပါလုပ်မွဲသာ်ဝွံဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူဗၟာပ္ဍဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ် မတၞီလုပ်လၟိဟ်သီုက္ဍိုပ်သကိုပ်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဂမၠိုၚ် ဟွံဒုၚ်တဲရောၚ် ဂံၚ်ဟီုရ။ ၜိုန်ရလိက်ဂှ် ဟီုလဝ် ညးတအ်ဒတဴလိုၚ်အာမွဲစွံကဵုသၞောတ်ဖိဒ္ဒရာကီုလေဝ် ဟိုတ်နူ ဟွံမွဲသၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်ဗၟာတအ်ဂှ်တုဲ လပါ်ဗၟာတအ် ဒုၚ်တဲဟွံမာန်ရောၚ် ပတှေ်ကေတ်ရ။ ကမၠောန်ဏံ ဒှ်ကမၠောန်ပါ်ထကးကၟိန်ဍုၚ်ရောၚ်ဂးတုဲ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာ မဂိုၚ်ကေတ်ဝါဒဳဗၟာတအ် ဒစဵုဒစးအာမာန်ရ။ အလဵုအသဳ ကံၚ်သဳပၞာန်ဂှ်စွံလဝ်ကၠာ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဇမၞော် နူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ်ရဂှ်လေဝ် နွံကၠုၚ် ကဵုလညာတ်မတွံဂး “ယဝ်ရအာတ်အခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ်မဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဂှ် ဒးနွံမံၚ် သၟဝ်အုပ် ဓုပ်ညးတအ်ရောၚ်” ဟွံသေၚ်ဟာ။ အလဵုအသဳအေန်အေဝ်ဒဳ ကၠာတေံဂှ် ဂကူမန်တအ် အာတ်ယၟုဒဒန်မွဲရဂှ်လေဝ် ကဵုဟွံမာန်ဏီဂှ်တုဲ ဂွံကဵုအခေါၚ်ကုကရေၚ်ဍာဲ အုပ်ဓုပ်ကေတ်တ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ ဟိုတ်နူလိက်လလောၚ်တြးက ရေၚ်ဍာဲဂှ်တုဲ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာတအ်သီုဖအိုတ် ကလေၚ်ဒှ်အာမွဲလညာတ်ပၠန်မာန်ဟာဂှ် ဒးမၚ်ဗဵုရံၚ်အာရ။ ဆဂး လုကဴကာလအေန်အေဝ်ဒဳ ဒးဒုၚ်သီလဝ်အဝဵုကြာန်န်ဏီမဂး ဂွံဒစဵုဒစးကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်တုဲ ဒတဴလိုၚ်အာမွဲစွံကဵုပၞာန်ဂှ် ဝါတ်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံရ။ ၜိုန်ရဟွံပေၚ်စိုတ်ကီုလေဝ် ဒးကဟဳမံၚ်ကၠာ ဒှ်မာန်ရောၚ်။

လိက်လလောၚ်တြး ပတန်ဗဒှ်တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲ နကဵုဗော်ရပ်လွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကရေၚ်ဍာဲဂှ် ဟိုတ်နူကၠုၚ် နူပေဲါရုဲမာဲမွဲအဆံၚ်ဟွံသေၚ်ဂးတုဲ အေန်အေဝ်ဒဳကီု ပၞာန်ကီု ဟီုထံက်ထ္ၜးသာ်ဝွံတုဲလေဝ် တးပဲါကၠေံအခေါၚ်အ ရာကောန်ဂကူညးတအ်လောဲလောဲသွာသွာမာန်ရ။ ယဝ်ရံၚ်ၜတ်ကၞာတ်အာကဵုအကာဲအရာဍုၚ်သေံတ္ၚဲဏံမဂး လညာတ်အလဵုအသဳသေံကဵုဗၟာတအ် တုပ်သၟဟ်ဒှ်မာန်ရ။ ကမၠောန်ပမာသာ်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ပါ်တိတ်ဂးတုဲ အလဵုအသဳဍုၚ်သေံတ္ၚဲဏံတအ်လေဝ် ညးတအ်ဟွံကဵုအခေါၚ် ကုရဲမမိက်ကေတ်ဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ မမိက်ပါ် တိတ် ပ္ဍဲဒေသသမၠုၚ်ကျာဍုၚ်ညးတအ်ကီုရ။ ကမၠောန်ပြဝဝွံ ဒှ်ကမၠောန်နွံကဵု အန္တရာဲဂီုကၠီုဍုၚ်ညးတအ်ဂးတုဲ ညးတအ်ဗက်ရပ်မာန်၊ တုပ်သာ်ဂှ်ကီု သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာတအ် ပါၚ်ဂှ်ၜိုန်ရဟီုမံၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ၊ ဖိဒ္ဒရာကီုလေဝ် ကာလကၠောန်သ္ပသာ်ဝွံမဂး ထ္ၜးဟိုတ်သာ်တေံသာ်ဏံတုဲ ကဵုကၠုၚ်အန္တရာဲ ကုကရေၚ်ဍာဲတအ်မာန်ကီုရ။ တိဍာ်ကရေၚ်ဍာဲဝွံ ယဝ်ရရံၚ်အာကဵုအခိၚ်ကာလဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ အုပ်ဓုပ်လဝ်တေံမဂး ညးတအ် ဒှ်ကၠုၚ် ပဋိပက္ခဇၞော်ဇၞော် စပ်ကဵုပစူပတဴစွံရုပ်အပါအံၚ်ဆာန်စုကျဳတအ်ကီုရဟွံသေၚ်ဟာ။

အတိုၚ်လိက်လလောၚ်တြးကရေၚ်ဍာဲဂှ်မဂး ညးတအ် ဟွံပါ်တိတ်တုဲ မံၚ်တန်တဴအာကရောံညးဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ မွဲစွံကဵုကၟိန်ဍုၚ် အတိုၚ်သၞောတ်ဝ်ဖိဒ္ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳရောၚ်။ “ရံၚ်ကဵုအကာဲအရာပၠန်ဂတး မကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကာလ လၟုဟ်မဂးတှေ် ပိုဲဒတဴလိုၚ်အာ မွဲစွံမွဲကရောံညးဍုၚ်ကွာန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်တုဲ ဒက်ပတန်အာတွဵုရးဖိဒ္ဒရာ ဒဳမဝ်က ရေဇြဳမွဲတုဲ ဂွံအုပ်ဓုပ်အာမာန်ဂှ် ကေၚ်ကာအုပ်ဓုပ်၊ အုပ်လဒမ်သၞောဝ်၊ စဳရေၚ်ဂဗုတ်တအ်လေဝ် ပတန်ဗဒှ်ဗၟံက် အာရုပ်ရဴကီုရောၚ်” ဂလာန်မြဴသာ်ဝွံ နာဲခူအူရာ မစိုန်ဒှ်တဴ ဥက္ကဌကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကာလအကြာ ဒဒက်တဴ ကဵုတွဵုရးကရေၚ်ဍာဲဂှ် ဟီုတဴရ။ အတိုၚ်လိက်လလောၚ်တြးညးတအ်ဂှ်မဂး ညးတအ် ပံၚ်တဲအာကဵုဂကောံပၠန်ဂ တးအေန်ယူဂျဳ၊ သဳအာပဳအိက်ချ်တအ်တုဲ ဖန်ဇန်အာပရေၚ်ပံၚ်တဲအာက္ဍိုပ် ပ္ဍဲတွဵုရးညးတအ်ရောၚ်။ လိက်လ လောၚ်တြးဂှ် သီုဟီုဗၟံက်လဝ်ဝၚ်ဍုၚ်ညးတၞဟ် ဗီုမနွံတန်တဴကၠုၚ်ဗွဲတၞဟ်ကြာ ပ္ဍဲကာလကိုပ်ကၠာတေံကီု၊ သီုဒးဒုၚ် ပလီုကၠေံယၟု “ကရေၚ်ဍာဲ” တုဲ ဂွံကၠုၚ်ယၟုတၟိ “ကယျာ” ပ္ဍဲသၞာံ၁၉၅၂တေံကီုရောၚ်။ မွဲပိုဒ်ဂှ် ဟီုလဝ်ပရော ဗီုဍုၚ်ညး တအ်နွံကၠုၚ်ဗွဲတၞဟ်ခြာတုဲ မွဲပိုဒ်ပၠန်ဂှ် ဟီုတဴဗီုဂွံကလေၚ်ပၠုပ်လမျီုအဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗွဲမကိတ်ညဳကဵုခေတ်ကာ လပစ္စုပ္ပန် နပွမပံၚ်တဲကဵုဂကောံအေန်ယူဂျဳ၊ သဳအာပဳအိက်ချ် မဒှ်ဂကောံ (ဗၟာတအ်ပါလုပ်ဂၠိုၚ်) ဍေံမဟွံသေၚ်ကဵုဂ ကောံပံၚ်ကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်သက်က်ဂှ်ရောၚ်။

စိုပ်ပ္ၚံက်သာ်ဝွံ အေန်အေဝ်ဒဳကဵုကံၚ်သဳပၞာန် ကွာ်မွဲဍာန်ပၠန်ဟာဟွံတီရ။ ဆဂး အေန်ယူဂျဳဂှ် စှေ်စိုတ်ကဵုက ရေၚ်ဍာဲဒှ်မာန်၊ ရံၚ်ကေတ်ဟိုတ်ဍေံမဂး ပရေၚ်ဆက်ဆောံညးတအ်ကဵုကရေၚ်ဍာဲတအ် ကြပ်ညောန်မံၚ်ရေၚ်သ ကအ်ကီု၊ လိက်လလောၚ်တြးဂှ်လေဝ် ညးတအ်မံၚ်အာပ္ဍဲသၞောတ်ဖိဒ္ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳပၠန်ဂှ်တုဲ အဲခယျကေတ် ကိုပ်ကၠာဟွံလလောၚ်တြးလိက်ဂှ်ဏီဂှ်ရ ညံၚ်လညာတ်ဟွံဂွံဒစဵုဒစးကဵုအေန်ယူဂျဳဂှ် ဖန်က်ချပ်ဇန်လဝ်တုဲ တုဲဒှ်မာန်ရောၚ်။ အတိုၚ်လိက်ပဋိညာန်ချာတာအေန်ယူဂျဳ ဗၠေၚ်တိတ်အာဟွံမွဲမဂး ဒစဵုဒစးဟွံဂွံဂှ် တီလဝ်သီုၜါ လပါ်ဒှ်မာန်ရောၚ်။ တုဲပၠန် ယဝ်ရအေန်ယူဂျဳ လလောၚ်တြးဟွံစှေ်စိုတ်မဂး   အလုံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် က္ဍုဟ် ညးတအ်တုဲ ဘဝညးတအ် ဒးအုပ်ကၠေံနိဂီုမာန်ရောၚ်။

လိက်လလောၚ်တြးဒက်ပတန်အလဵုအသဳကရေၚ်ဍာဲ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲဒိတ္ထဳ ဂိတုဂျောန် ၁၂၊ ၂၀၂၃ဂှ်ဝွံ ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ် ဂကောံအေအေ၊ တဳအေန်အေဝ်လ်အေ၊ အာမ်အေန်ဒဳအေတအ် ဒုၚ်တၠုၚ်ဏာရ။ ဂကောံရပ်လွဟ်မန် ဇြဟတ် မွ္ၚဲာပ် မဆက်စပ်ကဵုအေန်ယူဂျဳ မဒက်ပတန်ကၠုၚ် ခြာဟွံလအ်တုဲ ချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲရေဝ်သၠုၚ်ကျာကဵုရး တၞၚ်သြဳ တအ်လေဝ် ပတိတ်လိက်လလောၚ်တြး ဒုၚ်တၠုၚ်ဏာအိုတ်ကီုရ။ ဆဂး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဗွဲမပြဟ်ဟွံဂွံဟီု ဗၟံက်ပတိတ်လညာတ်ညးတအ်ဏီရ။ ပရေၚ်ဂစာန်လွဳပရာကရေၚ်ဍာဲ ဂွံဒက်ပတန်ပ ရေၚ်ပကၚ်ရၚ်အုပ်ဓုပ် မကော်ခဴဂးဗတ်ဗၟာ(ကရၚ်နီပြည်နယ် ကြားကာလအုပ်ချုပ်ရေးကောၚ်စီ KARENNI STATE INTERIM EXECUTIVE COUNCIL(IEC)) ပ္ဍဲတ္ၚဲဝွံ ဍေံလျောဝ်ဗက် စှေ်ကၠုၚ်၊ တၞီစှေ်ကၠုၚ်နူဘဝ မဒက်ပတန်ကံၚ် သဳဂိုၚ် ကေတ်ကသပ်တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲ (ကရၚ်နီပြည်နယ်အတိုၚ်ပၚ်ခံကောၚ်စီ) နူစၟတ်တ္ၚဲဂိတုအေဗရဴ (၉)၊ သၞာံ၂ ၀၂၁တေံရောၚ်။ သွက်ဂွံဒက်ပတန်အလဵုအသဳအုပ်ဓုပ်ဝွံ နူကၠာကၠာတေံ ပၞာန်သီအဝဵုတၟိတၟိတုဲတေံဂှ်ရ နွံကၠုၚ်ဂှ်တုဲ လၟုဟ်ဝွံ ညးတအ်ကလေၚ်လဟဵုပတိုန်ပရေၚ် ကမၠောန်အုပ်ဓုပ်ညးတအ်ဂှ်တုဲ ဂွံဒစဵုဒစးကဵုအေန် ယူဂျဳဂှ် ကြပ်ဒှ်ဟွံမာန်ရ။

ဗော်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်မွဲမွဲ လလောၚ်တြး ဗၠးၜး၊ လလောၚ်တြး ဟွံမံၚ်သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗၟာတအ်ဂှ် အလန် ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဟွံသေၚ်ဏီ၊ ဆဂး ကမၠောန်ဂွံအုပ်ဓုပ်ပကၚ်ရၚ်တိဍာ်ညးတအ် ဗၞတ်ဂလိုၚ်လဵု ညးတအ်ဖန်ဇန်အာမာန်ဂှ် ဒးမၚ်ဗဵုအာဏီရ။ ယဝ်ရဒပ်ပၞာန်စဵုဒၞာဂီုကၠီုၜိုဟ်လလမ်ယူအေန်တအ် ဟွံတာဒၞာ ညံၚ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဟွံဂွံလုပ်ကဵုအန္တရာဲတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုပေါဲကေတ်ဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန်မဂး၊ ယဝ်ရဍုၚ်ဇမၞော်ဂၠး တိတအ် ညံၚ်ရဴကြုက်၊ အမေရိကာန်၊ ဂကောံအာဇြဳယာန်တအ် ဟွံထံက်ဂလာန်မဂး ကမၠောန်ရန်တၟံညးတအ်ဂှ် ဝါတ်မံၚ်ညိညဏီရ။

လိက်လလောၚ်တြးညးတအ်ဝွံ ဒှ်လိက်လလောၚ်တြး ပါ်တိတ်ဟွံသေၚ်ဂှ်တုဲ၊ ဒှ်လိက်လလောၚ်တြးဂွံပတန်ဗ ဒှ်သၞောတ်ဖိဒ္ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ်တုဲ ဟွံဒးကေတ်ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် နူဂကောံဍုၚ်တအ်ဂှ်ရ။ ဆဂး အခိၚ်ပေါဲ ရုဲမာဲတေံ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကေၚ်ဇၞးလဝ်မာဲလေဝ်နွံဂှ်တုဲ လပါ်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဂွံစၟတ်သမ္တီကဵုညးတအ်ဂှ် ကြပ်ဒှ် ဟွံမာန်ရ။ ယဝ်ရအေန်အေဝ်ဒဳ ဟွံစှေ်စိုတ်မဂး စိုပ်မွဲတ္ၚဲ ဒတဴလိုၚ်ဂကောံအေန်ယူဂျဳ၊ သဳအာပဳအိက်ချ်တအ်လေဝ် ပြံၚ်လှာဲအာမာန်ကီုရောၚ်။

ကရေၚ်ဍာဲ ဒးလလောၚ်တြးတဴသာ်ဝွံတုဲဟေၚ် ကလိဂွံအခေါၚ်ကောန်ဂကူညးတအ်ဟွံသေၚ်၊ ဗော်ရပ်လွဟ်အေ အေတအ်၊ ဗော်ယူဒဗယူအိတ်သ်အေ(ဝ)တအ် ဟွံလလောၚ်တြးကီုလေဝ် ပ္ဍဲတိဍာ်ညးတအ် ညးတအ်အုပ်ဓုပ် ကေတ်တ်မာန်တဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဝဂှ် နွံတန်တဴကၠုၚ် ညံၚ်ရဴဍုၚ်ဗၠးၜးမွဲ သီုဟွံဒးလလောၚ်တြးဂှ်တုဲ ယဝ်ရလလောၚ်တြး မဂး သွက်ညးတအ် အကာဲအရာပရေံအာဒှ်မာန်ဏီရ။ လောန်ကၠုၚ်သၞာံၜိုတ်၂၀၂၁တေံ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သေံဇၞော် မစိုပ်ဍုၚ်မ္ၚးတအ် က္ဍိုက်ပ်တုဲ လလောၚ်တြးကၠုၚ်ဗၠးၜးညးတအ်နွံ၊ ဆဂး ဗၟံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်ညးတအ်ဟွံ မာန်ရ။ ရံၚ်ကဵုပိုဒ်သာ်ဝွံမဂး ကံၚ်သဳပၞာန်ဗၟာတအ် ဟွံဒှ်ဂဝိၚ်ဇၞော်ဇၞော်ဏီ ဟီုမာန်ရ။ နကဵုဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ညး တအ်ဇၞော်ဇၞော် လိုန်ပိန်ကၠေံဒပ်ကရေၚ်ဍာဲတုဲ ကလေၚ်သီကေတ်တိဍာ်တုဲ ကလေၚ်ပတန်အဝဵုအုပ်ဓုပ်ညး တအ်လောဲလောဲရောၚ် ညးတအ်တော်ကေတ်သာ်ဝွံဒှ်မာန်ကီုရ။ အလဵုအသဳသပိန်တအ် ကၠောန်သ္ပကၠုၚ်ပ မာသာ်ဝွံတုဲ လိုန်ပိန်ကၠုၚ်ကုရဲပါ်တိတ် ပ္ဍဲဒေသကိတ္တလောနဳယျာ ကေၚ်နွံကၠုၚ် ပ္ဍဲသၞာံမဟွံလအ်တေံဂှ်တုဲ ကိစ္စဏံ ဂကောံအဳယူတအ်လေဝ် မွဲသာ်ဟွံပံက်ပါၚ်ကီုရ။

စပ်ကဵုဂွံဒက်ပတန်တွဵုရးဍုၚ်မန် အတိုၚ်သၞောတ်ဖိဒ္ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵုကောန်ဂကူပိုဲတအ် ပံၚ်တဲ ကဵုကံၚ်သဳပၞာန်တုဲ ဂစာန်လွဳပရာကၠုၚ် ပ္ဍဲကြဴနူကာလသၞာံ၂၀၂၁ဂှ် ရမ်သာၚ်သ္ၚိတ်ဇြမံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူလိက်လ လောၚ် တြးကရေၚ်ဍာဲဝွံဂှ်တုဲ ကမၠောန်ညးတအ်ဂှ် လီုလာ်ဟဳအာဍာ်ဒှ်မာန်ဟာဂှ် ဒးမၚ်ရံၚ်အာဏီရ။ ကမၠောန်ညး တအ်ကဵုကမၠောန်ကရေၚ်ဍာဲတအ်ဂှ် ညးတအ်ဒးကလေၚ်ၜတ်ကၞာတ်တုဲ သ္ၚဳဂၠိပ်ပါ်ပဲါအာ ညံၚ်ဂွံကိတ်ညဳကဵု အခိၚ်ပစ္စုပ္ပန်ဏီဒှ်မာန်ရ။ မွဲလပါ်ပၠန်ဂှ် ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဗၞတ်ထပှ်ဂကောံလေဝ် နကဵုဍုၚ်အိန္ဒိယ က္ဍုိုက်ပ်ဖန်ဇန်တုဲ သဳကၠဳလှာဲဂတးမံၚ်လညာတ် ပ္ဍဲဍုၚ်လဂုၚ် စပ်ကဵုဂွံဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ် အနာဂတ်ပၠန်ရ။ ဂကောံ ရပ်လွဟ်လပါ်သၟဝ်ကျာတအ်လေဝ် နကဵုဇြဟတ်ဓရိုဟ်ဍုၚ်ကြုက် ဒးတက်မံၚ်ကျာကဵုကံၚ်သဳပၞာန်ပၠန်ရ။ အကာဲ အရာဲလၟုဟ်ဝွံ ဗီုညးကဵုညး အဃောဂၠာဲမံၚ်ပၞော်တိတ်တၟိမွဲ ဂွံကိတ်ညဳကဵုပစ္စုပ္ပန်ဝွံရ။ တုဲတုဲကၠုၚ်တေံ ဍုၚ်ဂလာအိန္ဒိယ ဟွံပါလုပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာဍုၚ်ဗၟာကီုလေဝ် တ္ၚဲဏံ ဍုၚ်ဂလာလေဝ် ညံၚ်ရဴဍုၚ်ကြုက်ကီု ပါလုပ်ကၠုၚ်ပၠန် ဂှ်တုဲ ဒးဟီုစကြုက်ကဵုဂလာ ကွာ်မွဲဍာန် စပ်ကဵုကေၚ်ကာဍုၚ်ဗၟာရ။ ဟိုတ်နူညးတအ်ၜါဍုၚ်ကွာ်မွဲဍာန်ဂှ်တုဲ သွက်အ မေရိကာန် ကြေပ်အာဂၠိုၚ်ရ။

ပေဲါကောံဓရီုကြုက်၊ ရာတ်ရှာ၊ အိန္ဒိယ၊ သေံ သီုညးလျိုၚ်ကံၚ်သဳပၞာန်တအ် သီုတၠပညာတအ် ဆက်ကၠုၚ်မံၚ်ဂှ် ပရံၚ်သတိမဂး တီညာတ်ကေတ်မာန်ရ။ ဟိုတ်နူလၟေၚ်ကတဵုဒဒှ်သာ်ဝွံဂှ်တုဲ ပၞော်တိတ်ဍုၚ်ပိုဲ သာ်လဵုကတဵုဒှ် အာမာန်ဂှ် တော်ဆ ဝါတ်အာတၟာဂလိုၚ်ရ။ ကြုက်မွဲဓဝ်ဂှ် ကံၚ်သဳပၞာန်တအ် ဆက်အာတရဴဂွံမံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏီဂှ်တုဲ သီုရာတ်ရှာ၊ သီုအိန္ဒိယ၊ သီုသေံပၠန်မဂး ပၞာန်တအ် ယီုလှဲမံၚ်တၟာဂလိုၚ်ရ။ ဂၠးတိပိုဲတ္ၚဲဏံဂှ် ပါ်ကရေက်က လှေ်တိတ်အာမံၚ်ကရေက်ကရေက်ဂှ်တုဲ အဝဵုအမေရိကာန်ဂှ် ဟွံမွဲကၠုၚ်ဗီုကၠာတေံရ။ ပဝ်လဇြဳဂျပါန်တအ်လေဝ် ပြံၚ်လှာဲမံၚ်ညိညကီုရ။ ကၠာတေံ ညးတအ်ကရေပ်ဂရတ်မံၚ်ပၞာန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် လၟုဟ်မဂး အောန်စှေ်မံၚ်ရ။ ကံၚ်သဳပၞာန် စိုပ်အာသၞေဟ်သြၚ်ဍုၚ်ကြု၊ ဂလာ၊ ရာတ်ရှာဂၠိုၚ်ဂှ် သွက်ညးတအ် ဂပ်ဝ်ဒးဒှ်ဂဝိၚ်ရောၚ် ဟွံသေၚ်ဟာ။ တုဲတုဲကၠုၚ်တေံလေဝ် ညးတအ် ကေၚ်ဂွိၚ်ကၠုၚ်သာ်ဝွံနွံကီုရ။

ဍုၚ်ဂလာအိန္ဒိယ မံက်တိုန်ကၠုၚ်ပ္ဍဲဂၠးတိ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ နပွမသ္ပစၞးကဵုဍုၚ်အာရှ ပ္ဍဲ(၂၁)ဗွဝ်ကၠံသၞာံဝွံဂှ်တုဲ၊ သီုကော်ဆဴ မံၚ်ကဵုအမေရိကာန်၊ အဳယူ၊ နေတိုဝ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာမပ္တံဒက်မိတ်ကဵုဍုၚ်ရာတ်သာတုဲ ရာန်ကၠေၚ်တိ ကၠေၚ်ဍေန်တအ် ဏီရဟွံသေၚ်ဟာ။ သရုပ်တုဲဒးဟီုထံက်ထ္ၜးမဂး ကေၚ်ကာဍုၚ်ပိုဲအနာဂတ်ဏံဂှ် တတ်ၜက်ကြုက်ဂလာရာတ် ရှာဟွံမာန်၊ ညးတအ်ပိဍုၚ်ဂှ်လေဝ် အဝဵုဇၞော်တဴပ္ဍဲဂၠးတိဏံရ။ ပရေၚ်ကူသာန်ဗၞိက်မတတ်ပယျဵုတအ်ဂှ်လေဝ် လၟုဟ်မဂး ညးတအ်စကာသြန်ညးတအ်ကဵုညးတအ် ဍေံမဟွံသေၚ်ကဵုဒဝ်လာအမေရိကာန်ပၠန်ရ။ ပဝ်လဇြဳအမေ ရိကာန်၊ ဂျပါန်၊ ကိုဝ်ရဳယျာသၠုၚ်ကျာ ကေုာံ မဟာမိတ်ညးတအ်ညိည ပ္ဍဲအာဇြဳယာန်တအ်ဂှ် လျောဝ်ဗက်လပါ် အေန်ယူဂျဳဒှ်မာန်ကီုလေဝ် ဂွံပြိုၚ်ပကာန်ကဵုဍုၚ်ဇမၞော်ပိတအ်ဂှ် ဝါတ်မံၚ်တၟာဂလိုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ကံၚ်သဳပၞာန်တအ် ဟွံသ္ပကေၚ်ကာကဵုကိစ္စကရေၚ်ဍာဲဒှ်မာန်ရောၚ်။

အခိၚ်ကာလဗၟာကဵုဗၟာတအ် ထုဲထံၚ်ညးသကအ်ဂှ် ၜိုန်ရကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် သာညိညကီုလေဝ် ကာလညး တအ်ညဳသၟဟ်ညးသကအ်မဂး ဗွဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု ပရေၚ်ပၞာန်ကီု ညးတအ် ပံၚ်ဗစပ်တုဲ ဍဵုဍိုက်ကောန်ဍုၚ်အ ရၚ်တအ်အိုတ်ရ။ ကိစ္စရခေၚ်ကီု၊ ဂလာရောဟေန်ဂျာကီု၊ ကချေၚ်ကီု၊ ကိစ္စဒဒန်ဍုၚ်မန်ကီုဂှ် ဒှ်သက်သဳညးတအ် ပံၚ်ဗစပ်မွဲရ။